Dạy 2 buổi/ngày: Nhiều thuận lợi, vẫn còn thách thức

Thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 6/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo lần đầu ban hành hướng dẫn thống nhất dạy học 2 buổi/ngày cho cả 3 cấp học: Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, áp dụng từ năm học 2025-2026.

Bên cạnh mục đích phát triển toàn diện cho học sinh, việc học 2 buổi/ngày còn nhằm nâng cao chất lượng giờ học chính khóa, khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm không đúng quy định. Tuy nhiên, chủ trương này đặt ra không ít thách thức, hiện các trường học tại Hà Nội đang chủ động tháo gỡ khó khăn để chủ trương thực sự mang lại hiệu quả.

Rèn kỹ năng, phát triển toàn diện

Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc dạy học 2 buổi/ngày triển khai bắt buộc ở cấp Tiểu học từ năm học 2025-2026. Đối với cấp Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, việc thực hiện mang tính khuyến khích, tùy điều kiện thực tế từng địa phương. Dạy học 2 buổi/ngày được tổ chức theo hướng phân định rõ giữa buổi 1 và buổi 2 nhằm bảo đảm tính khoa học, linh hoạt và phát triển toàn diện học sinh.

Trong chủ trương này, cấp Trung học cơ sở được xem là trọng tâm bởi đây là giai đoạn học sinh đang phát triển mạnh về nhận thức, kỹ năng và bắt đầu có định hướng nghề nghiệp. Theo đó, các trường được phép tổ chức tối đa 11 buổi/tuần, mỗi ngày không quá 7 tiết, mỗi tiết 45 phút. Buổi học thứ 1 dành cho chương trình chính khóa, buổi học thứ 2 tập trung vào phụ đạo học sinh chưa đạt chuẩn, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn thi cuối cấp, củng cố kiến thức, giáo dục kỹ năng, trải nghiệm, thể thao, nghệ thuật, văn hóa đọc, giáo dục tài chính, công nghệ số và tìm hiểu lịch sử - văn hóa địa phương…

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng quy định không thu phí buổi học thứ 2 bảo đảm công bằng và giảm gánh nặng tài chính cho gia đình học sinh. Kinh phí sẽ do ngân sách địa phương bảo đảm, có thể huy động thêm từ nguồn xã hội hóa theo quy định.

Tại Hà Nội, việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày ở cấp Tiểu học không phải là điều mới. Trên thực tế, 100% trường tiểu học tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Ở cấp Trung học cơ sở, khoảng 60% số trường đủ điều kiện tổ chức dạy học 2 buổi/ngày. Với cấp Trung học phổ thông, tỷ lệ trường đủ điều kiện để tổ chức dạy 2 buổi/ngày còn khiêm tốn, chủ yếu tập trung ở các trường tư thục. Các trường chú trọng đầu tư cơ sở vật chất và thiết kế chương trình linh hoạt, gắn với định hướng nghề nghiệp của học sinh.

Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nam Phương Tiến B (xã Xuân Mai) Phạm Thị Thu Hà cho biết: "Việc tổ chức học 2 buổi/ngày mang lại khá nhiều thuận lợi cho học sinh và gia đình. Các em có thêm thời gian trên lớp để củng cố kiến thức, rèn kỹ năng thay vì chỉ học những môn văn hóa. Còn với các gia đình, việc con được học buổi 2 miễn phí thực sự có ý nghĩa, nhất là các gia đình ở nông thôn".

Chị Vũ Ánh Nguyệt, có con học lớp 8A13, Trường Trung học cơ sở Nghĩa Tân (phường Nghĩa Đô) cho rằng, việc dạy 2 buổi/ngày mang lại thuận lợi cho phụ huynh trong lớp.

"Trước đây, Trường Trung học cơ sở Nghĩa Tân chỉ dạy 2 buổi/ngày cho khối lớp 6 và khối lớp 7. Từ năm học này, lớp 8 và lớp 9 cũng được bán trú tại trường, điều này giúp chúng tôi yên tâm hơn khi con vừa được an toàn nghỉ ngơi vào buổi trưa và buổi chiều được học bổ trợ kiến thức", chị Vũ Ánh Nguyệt chia sẻ.

Vẫn còn thách thức

Mặc dù nhận được sự đồng tình của phần lớn phụ huynh và học sinh, đồng thời phù hợp yêu cầu đổi mới giáo dục, song trên thực tế, việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày ở Hà Nội gặp không ít khó khăn, thách thức trong quá trình triển khai.

Tại nhiều trường, thời gian qua, buổi học thứ 2 chủ yếu dành cho các môn văn hóa, trong khi hoạt động kỹ năng, nghệ thuật, thể chất, hướng nghiệp… còn lác đác. Một lý do khác được các trường nêu ra là còn thiếu điều kiện tổ chức. Điều này khiến mục tiêu phát triển toàn diện cho học sinh như trong hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa đạt như kỳ vọng.

Đánh giá cao ý nghĩa của chủ trương, song Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nam Phương Tiến B (xã Xuân Mai) Phạm Thị Thu Hà vẫn trăn trở. Cơ sở vật chất tốt, phụ huynh đồng thuận, mong muốn nhưng đến nay, khi khai giảng năm học mới được hơn 1 tuần nhưng nhà trường chưa thể triển khai dạy 2 buổi/ngày.

"Các phụ huynh rất mong chờ bởi nếu triển khai, các con không phải về nhà giữa trưa, buổi chiều được học ở trường thay vì phải ra trung tâm học mất nhiều chi phí. Tuy nhiên, nhân sự thiếu, kinh phí không có khiến chúng tôi rất khó khăn trong triển khai dạy 2 buổi/ngày. Chúng tôi đang tiếp tục nghiên cứu hướng dẫn của Bộ để thời gian tới có thể triển khai theo hướng xã hội hóa", nhà giáo Phạm Thị Thu Hà chia sẻ.

Một số phụ huynh cho rằng, muốn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày hiệu quả, các nhà trường cần xây dựng thời khóa biểu hợp lý giữa nội dung chính khóa và hoạt động kỹ năng, trải nghiệm. Trong đó, cần tăng cường giám sát, tránh tình trạng buổi học thứ 2 bị biến tướng thành dạy thêm - học thêm có thu phí.

Theo một số hiệu trưởng trường trung học cơ sở ở Hà Nội, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo khuyến khích tăng thời lượng dạy kỹ năng sống và các môn nghệ thuật là hợp lý song cần có lộ trình đào tạo, tuyển dụng hoặc mời chuyên gia tham gia hỗ trợ giảng dạy. Thế nhưng, nhân lực lại chính là nỗi trăn trở lớn nhất khi hiện nay, số giáo viên thiếu nhiều nhất là Âm nhạc, Mỹ thuật, kỹ năng sống - những nội dung được nêu trong buổi học thứ 2. Thêm vào đó, chế độ phụ cấp khi được điều động đứng lớp buổi thứ 2 cũng là vấn đề nhiều giáo viên quan tâm.

Bà Nguyễn Mai Ninh, phụ huynh học sinh Trường Trung học cơ sở Phương Canh (phường Xuân Phương) cho rằng, trong khi chờ chủ trương chung từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà trường và phụ huynh cần cùng nhau tháo gỡ khó khăn giải quyết bài toán kinh phí cho buổi 2, không nên chỉ trông chờ vào ngân sách.

"Xã hội hóa là tạo điều kiện để nhà trường kết nối với các đơn vị ngoài ngành như doanh nghiệp, viện nghiên cứu, cơ sở văn hóa, thể thao… để học sinh có thêm trải nghiệm thực tế chứ không đơn thuần là đóng góp tài chính. Phụ huynh sẵn sàng đồng hành, là cầu nối giữa nhà trường với xã hội, miễn là mọi hoạt động đều minh bạch, đúng mục tiêu và mang lại lợi ích thiết thực cho học sinh", bà Nguyễn Mai Ninh chia sẻ.

Liên quan nội dung này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, kinh phí cho buổi học thứ 2 chủ yếu được bảo đảm từ ngân sách nhà nước theo chỉ đạo của Thủ tướng; các nguồn xã hội hóa được thực hiện theo quy định hiện hành. Thời gian tới, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các địa phương xây dựng cơ chế cụ thể nhằm triển khai hiệu quả.