Cảnh báo hiện tượng giả mạo các tổ chức uy tín trên mạng xã hội

Một fanpage Facebook giả mạo Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam vừa được lập ra, ngang nhiên tổ chức cuộc thi áo dài với "giải thưởng" hàng trăm triệu đồng, kèm theo những lời hứa hẹn hào nhoáng. Sự việc cho thấy những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi trên không gian mạng, đánh vào niềm tin và tình yêu văn hóa truyền thống của cộng đồng.

Chiêu trò "vẽ" sự kiện để trục lợi

Ngày 9.9, trang Facebook có tên "Hiệp Hội Văn Hóa Áo Dài Việt Nam" đăng tải thông báo về một cuộc thi diễu hành áo dài qua các tuyến phố trung tâm. Kèm theo đó là hệ thống giải thưởng hấp dẫn: giải quán quân 300 triệu đồng tiền mặt cùng hợp đồng quảng bá thương hiệu trị giá 1 tỷ đồng trong 3 năm; các giải á quân và giải đặc biệt cũng lên tới hàng trăm triệu đồng.

Đáng chú ý, fanpage này còn "cam kết" cơ hội trở thành đại sứ áo dài Việt Nam, được tham gia chương trình truyền hình và sự kiện văn hóa cấp quốc gia. Để tạo niềm tin, trang giả mạo này có tích xanh xác minh từ Facebook, sử dụng hình ảnh sao chép từ các nguồn chính thống và huy động tài khoản ảo tương tác rầm rộ.

Không dừng lại ở đó, các đối tượng còn làm giả cả thông tin của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) để tăng tính thuyết phục.

Tuy nhiên, Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam đã khẳng định đây hoàn toàn là bịa đặt. Hiệp hội không hề tổ chức bất kỳ cuộc thi hay sự kiện nào như trên. Hành vi giả mạo này nhằm trục lợi thông qua thu thập thông tin cá nhân, tiền phí đăng ký hoặc các mục đích xấu khác.

Ý kiến chuyên gia: Lợi dụng niềm tin, lỗ hổng quản lý

TS Phan Thanh Hải – Giám đốc Sở Văn hóa & Thể thao TP Huế – nhận định:

"Vụ việc fanpage giả mạo Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam chỉ là một ví dụ điển hình, gióng lên hồi chuông cảnh báo về lỗ hổng quản lý cũng như sự nhẹ dạ của người dùng mạng xã hội."

Theo ông, điểm chung của các trang giả mạo là "mượn danh" tổ chức có uy tín để dễ dàng che mắt dư luận, tạo cảm giác chính thống. Từ đó, chúng kêu gọi đóng góp, quảng cáo trá hình, bán hàng hoặc thậm chí lừa đảo tài chính.

Nguyên nhân đến từ ba phía: Thứ nhất, cơ chế mạng xã hội còn lỏng lẻo: ai cũng có thể dễ dàng lập trang/nhóm, trong khi khâu xác minh ban đầu chưa chặt chẽ. Thứ hai, người dùng thiếu cảnh giác: thường tin vào hình thức bên ngoài (tích xanh, nhiều tương tác, tên gần giống). Thứ ba, quản lý và chế tài còn chưa đủ mạnh: tốc độ gỡ bỏ chậm hơn sự lan truyền, mức xử phạt chưa đủ sức răn đe, đặc biệt với các hành vi xuyên biên giới.

Ngoài động cơ kinh tế, nhiều trang giả mạo còn gắn với ý đồ khác: phát tán thông tin sai lệch, gây nhiễu dư luận, hạ uy tín tổ chức thật. Từ những phân đích đó, các chuyên gia đã đề xuất bốn hướng giải pháp:

Tăng cường truyền thông chính thống: các tổ chức cần duy trì kênh chính thức, có xác thực rõ ràng, thường xuyên cảnh báo nguy cơ giả mạo. Nâng cao nhận thức số cho người dân: hình thành thói quen kiểm chứng thông tin, kiểm tra tên miền, đường dẫn, liên hệ trực tiếp trước khi tin tưởng hay giao dịch. Siết chặt quản lý nền tảng mạng xã hội: Facebook, TikTok… cần phối hợp với cơ quan chức năng, ứng dụng AI phát hiện giả mạo từ sớm, xử lý nhanh hơn. Hoàn thiện khung pháp lý và chế tài: tăng mức xử phạt tài chính, xem xét trách nhiệm hình sự, có cơ chế phối hợp quốc tế.

Pháp luật nói gì?

Theo điểm d khoản 3 Điều 99 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi giả mạo trang thông tin của tổ chức có thể bị phạt từ 20 đến 30 triệu đồng. Tuy nhiên, với mức độ tinh vi và quy mô lớn như hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng cần các chế tài mạnh hơn, đặc biệt đối với hành vi xuyên biên giới.

Hiệp hội Văn hóa Áo dài Việt Nam kêu gọi cộng đồng không chia sẻ thông tin cá nhân, không chuyển khoản cho các sự kiện không chính thống, đồng thời chỉ theo dõi kênh chính thức của hiệp hội.

"Chỉ khi cơ quan quản lý quyết liệt, tổ chức chủ động, nền tảng công nghệ trách nhiệm và người dân cảnh giác, mạng xã hội mới trở thành không gian an toàn, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa thay vì bị biến thành mảnh đất màu mỡ cho lừa đảo", TS Phan Thanh Hải nhấn mạnh.