Xây dựng văn hóa liêm chính: Nền tảng cho Việt Nam phát triển bền vững

Chiều 18/8, tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề "Xây dựng văn hóa liêm chính ở Việt Nam hiện nay".

Hội thảo nhằm góp phần làm sáng tỏ những nội dung liên quan đến công tác xây dựng văn hóa liêm chỉnh, củng cố nền tảng đạo đức xã hội, nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân đang tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; xây dựng, hoàn thiện dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng cũng như tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng.

*Liêm chính – "lá chắn mềm" chống tham nhũng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Liêm chính không chỉ là chuẩn mực đạo đức cá nhân, mà còn là nền tảng đạo lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, "liêm" gắn với sự trong sạch, thanh cao; "chính" là sự ngay thẳng, công minh – phẩm chất cốt lõi của cán bộ, quyết định đến lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Văn hóa liêm chính vì thế trở thành "lá chắn mềm" để phòng ngừa tham nhũng từ gốc, tạo lập môi trường minh bạch, công bằng và nhân văn.

Các tham luận và ý kiến phát biểu tại hội thảo đã tập trung làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng văn hóa liêm chính ở Việt Nam.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tào Thị Quyên, Phó Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng, văn hóa liêm chính chính là hệ giá trị và chuẩn mực đạo đức, thể hiện sự trong sạch, trung thực, không tham nhũng, tiêu cực trong mọi hoạt động của cá nhân và tổ chức. Việc kiến tạo văn hóa liêm chính không chỉ mang tính chiến lược nhằm củng cố niềm tin xã hội mà còn bảo đảm công bằng và duy trì một môi trường phát triển kinh tế-xã hội lành mạnh.

Quan điểm này được hình thành từ nhiều nền tảng: Học thuyết Marx – Lenin về phẩm chất của người lãnh đạo, tư tưởng Hồ Chí Minh về "cần, kiệm, liêm, chính" như chuẩn mực cốt lõi của cán bộ, chủ trương của Đảng về xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, trong đó liêm chính là một thành tố quan trọng của văn hóa công vụ. Trên thực tế, sự thiếu vắng liêm chính có thể dẫn tới rủi ro pháp lý, phân bổ nguồn lực kém hiệu quả và đặc biệt là làm xói mòn lòng tin của nhân dân. Bà Quyên dẫn chứng từ kinh nghiệm của Singapore, New Zealand, Đan Mạch hay Phần Lan, nơi việc gắn liêm chính với thể chế minh bạch đã giúp các quốc gia này duy trì sự tin cậy xã hội và nâng cao hiệu quả quản trị.

Ở một góc độ khác, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, đạo đức chính là gốc của cán bộ. Ông cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, liêm chính nổi lên như một yêu cầu cấp bách đối với đội ngũ đảng viên, đặc biệt là những người đang công tác trong các cơ quan nhà nước. Tư tưởng Hồ Chí Minh coi đạo đức là nền tảng đã được Đảng ta vận dụng từ rất sớm, song cần được phát triển sáng tạo để phù hợp với tình hình mới, trong đó nguyên tắc nêu gương của lãnh đạo có vai trò quyết định...

*Từ lý luận đến hành động

Trước những thách thức trên, các nhà khoa học và chuyên gia đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm biến liêm chính từ một khẩu hiệu thành một nếp sống phổ biến, giá trị sống của xã hội. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tào Thị Quyên cho rằng, điều quan trọng nhất là phải đẩy mạnh giáo dục và truyền thông để nâng cao nhận thức, từ đó biến liêm chính thành thói quen, thành chuẩn mực được thực hành hàng ngày trong trường học, công sở và cộng đồng. Bà cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về phòng, chống tham nhũng, kiểm soát tài sản và quyền lực, đồng thời tận dụng chuyển đổi số để minh bạch hóa các quy trình quản lý, giảm thiểu nguy cơ nhũng nhiễu trong hoạt động công vụ. Đặc biệt, công tác kiểm tra, giám sát cần được tăng cường với tính độc lập cao, đi kèm chế tài đủ mạnh và sự công khai kết quả để người dân tham gia giám sát. Bên cạnh đó, việc cải thiện chế độ đãi ngộ đối với cán bộ, công chức cũng được coi là điều kiện then chốt nhằm giảm động cơ tham nhũng, trong khi khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân tiêu biểu sẽ tạo động lực tích cực lan tỏa. Kinh nghiệm hợp tác quốc tế trong truy vết tài sản bất hợp pháp cũng được đánh giá là nguồn tham khảo hữu ích cho Việt Nam.

Ở chiều tiếp cận khác, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh việc tập hợp, chuẩn hóa và thống nhất các quy định hiện có của Đảng thành một hệ thống đầy đủ và dễ áp dụng, qua đó giúp các tổ chức Đảng, kể cả trong trường đại học, có cơ sở để giáo dục, rèn luyện và xử lý kỷ luật khi vi phạm. Ông cho rằng giáo dục đạo đức phải được đặt ở vị trí trung tâm trong các cơ sở đào tạo chính trị, và quan trọng hơn cả, đội ngũ lãnh đạo cần thực sự gương mẫu để cấp dưới noi theo. Bên cạnh đó, vai trò của dư luận xã hội cũng phải được phát huy mạnh mẽ, trở thành công cụ giám sát hữu hiệu đối với những hành vi suy thoái...

Các đại biểu dự hội thảo thống nhất cho rằng, xây dựng văn hóa liêm chính không chỉ là nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội, từ gia đình, nhà trường đến cộng đồng doanh nghiệp và mỗi công dân. Khi liêm chính trở thành giá trị chung, Việt Nam sẽ có nền tảng vững chắc để tiến nhanh, tiến vững vào giai đoạn phát triển mới.

Xem thêm tin tức TẠI ĐÂY