Tranh Văn Miếu từ vật liệu tái chế: Nghệ thuật tái sinh bước vào sân trường Tiểu học Liên Mạc

Sáng ngày 14/11, sân trường Tiểu học Liên Mạc (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết. Giữa trung tâm sân trường, một bức tranh lớn tái hiện Văn Miếu - Quốc Tử Giám được ghép nên từ hàng ngàn mảnh rác thải rắn.

Những mảnh vỡ bát đĩa cũ, chai lọ, miếng gốm vụn, tất cả cùng hòa vào nhau tạo nên bức tranh mang thông điệp xanh. Đây là hoạt động nằm trong dự án nghệ thuật tái chế do họa sĩ Ngô Quỳnh Liên khởi xướng và đồng hành cùng nhà trường, nhằm giáo dục học sinh về ý thức bảo vệ môi trường thông qua sáng tạo nghệ thuật. Đáng chú ý, Công ty Điêu khắc Liên Vũ cũng tham gia chương trình, đảm trách toàn bộ yếu tố kỹ thuật và kết cấu bền vững cho tác phẩm. Nhờ sự hỗ trợ chuyên môn của các nghệ nhân và các nghệ sĩ điêu khắc, bức tranh không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn đảm bảo độ chắc chắn và khả năng trưng bày lâu dài ngoài trời. "Mỗi mảnh vỡ đều có câu chuyện của nó. Khi ta chạm tay vào, khi trẻ nhỏ chọn một màu, đặt một mảnh vụn vào đúng vị trí, ấy là lúc sáng tạo được tái sinh." Họa sĩ Quỳnh Liên chia sẻ. 

Nghệ thuật từ những điều tưởng như vô nghĩa Bức tranh Văn Miếu được thực hiện từ rác thải rắn thu gom trong toàn trường, do chính các em học sinh, thầy cô và phụ huynh cùng đóng góp. Mỗi lớp phụ trách một phần vật liệu, những vật tưởng chừng bỏ đi bỗng trở thành chất liệu nghệ thuật vừa quen vừa lạ, vừa đời thường vừa đầy tính biểu tượng. Giữa tiếng cười trẻ thơ và ánh sáng trên sân trường, từng nhóm học sinh say sưa ghép mảnh, trao đổi màu sắc, cùng thầy cô, phụ huynh, hoàn thiện chi tiết cuối cùng của bức tranh. Với các em, đó không chỉ là một tiết học mỹ thuật mở rộng, mà còn là một bài học sống động về bảo vệ môi trường, học bằng tay, bằng mắt và bằng trái tim. 

Được biết, hiện tại trường Tiểu học Liên Mạc hoạt động của Câu lạc bộ Mỹ thuật chất lượng cao được đánh giá sôi nổi, nhiều hoạt động bổ ích, đây là nơi ươm mầm sáng tạo dành cho các em học sinh. Câu lạc bộ Mỹ thuật của trường Tiểu học Liên Mạc chính là nơi duy trì và phát triển tinh thần nghệ thuật tái sinh. Với sự hướng dẫn của các giáo viên mỹ thuật và sự hỗ trợ chuyên môn từ họa sĩ Quỳnh Liên, CLB trở thành "xưởng sáng tạo nhỏ" của học sinh nơi các em được thử nghiệm vẽ, nặn, ghép vật liệu tái chế và thể hiện ý tưởng riêng về môi trường. Tại đây, những tác phẩm được tái hiện thành những mô hình nhỏ về Hà Nội xanh, hay những bức tranh chủ đề bảo vệ Trái Đất. Mỗi tuần, CLB lại chọn một chủ đề mới vừa học mỹ thuật, vừa rèn tư duy thẩm mỹ, đồng thời lan tỏa thông điệp: "Sáng tạo không giới hạn, và cái đẹp luôn có thể được tái sinh." 

Hoạt động tái chế nghệ thuật này là kết quả của chuỗi chương trình từ triển lãm "Tái sinh" mà họa sĩ Quỳnh Liên vừa qua tổ chức thành công tại Hà Nội, thông qua triển lãm hoạ sĩ muốn nhân rộng các dự án làm tranh ghép từ rác thải rắn. Hoạ sĩ tin rằng: "Giáo dục thẩm mỹ gắn với môi trường sẽ giúp trẻ nuôi dưỡng cả tâm hồn lẫn ý thức sống xanh." Tại Liên Mạc, tinh thần ấy lan tỏa mạnh mẽ. Nhà trường triển khai đồng loạt hoạt động phân loại rác tại nguồn, tái sử dụng vật liệu, và dành khu vực trung tâm sân trường làm "không gian nghệ thuật tái sinh" - nơi bức tranh Văn Miếu sẽ được trưng bày lâu dài, trở thành điểm nhấn thị giác và thông điệp bền vững. Không phải ngẫu nhiên mà biểu tượng Văn Miếu - Quốc Tử Giám được chọn làm chủ đề. Đây là ý tưởng của cô hiệu trưởng nhà trường, cô Mai Hương chia sẻ: " Khi nghĩ đến chủ đề cho bức tranh tái chế trong khuôn viên trường, tôi muốn chọn một hình ảnh thật gần gũi và giàu ý nghĩa với học sinh - đó là Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đây là biểu tượng của truyền thống hiếu học và tôn vinh tri thức của dân tộc Việt Nam. Mỗi khi đến trường thấy hình ảnh Văn Miếu sẽ là nguồn cảm hứng giúp cho GV, học sinh dạy và học tốt hơn. Tôi tin rằng khi hình ảnh Văn Miếu hiện lên từ những mảnh rác thải rắn tưởng chừng vô nghĩa, các con sẽ hiểu rằng tri thức hôm nay không chỉ đến từ sách vở, mà còn từ ý thức sống xanh, từ sự sáng tạo và tinh thần học hỏi không ngừng.  Bức tranh- vì thế vừa là biểu tượng của đạo học, vừa là biểu tượng của sự tái sinh - nơi cái đẹp được tạo nên từ những điều giản dị nhất."

Công ty Điêu khắc Liên Vũ đã cử những nghệ sĩ điêu khắc hỗ trợ, vẽ phóng hình từ ý tưởng của cô hiệu trưởng, tài trợ các mầu khó tìm để tranh sinh động, giàu tính nghệ thuật. Trong tâm thức người Việt, Văn Miếu là nơi tôn vinh tri thức, đạo học và lòng hiếu học. Khi hình ảnh ấy được tái hiện bằng rác thải, nó mang một tầng nghĩa mới: tri thức hôm nay không chỉ nằm trong sách vở mà còn trong ý thức sống xanh, sáng tạo và bền vững. Bức tranh ghép hoàn thiện được chọn vị trí trưng bày tại trung tâm sân trường nơi mỗi sáng, học sinh đều đi qua, ngẩng đầu nhìn thấy. Những mảnh vụn nhỏ ấy trở thành lời nhắc nhở hàng ngày rằng nghệ thuật có thể bắt đầu từ bất cứ đâu, và cái đẹp có thể sinh ra từ những điều bị lãng quên. "Điều quý nhất trong nghệ thuật tái chế không phải là tác phẩm, mà là hành trình cùng nhau làm ra nó, hành trình nuôi dưỡng tâm hồn, sáng tạo và tình yêu với Trái đất." Họa sĩ Quỳnh Liên.