Sự thật đáng kinh ngạc về Carlos Alcaraz

Khi trận chung kết Wimbledon khép lại, Carlos Alcaraz vừa hoàn tất một trong những chuỗi ba tháng thi đấu ấn tượng nhất kể từ kỷ nguyên hậu "Big 3".

Alcaraz xuất sắc cỡ nào?

Anh đạt thành tích 33 trận thắng – 2 trận thua, lọt vào 6 trận chung kết liên tiếp và giành chức vô địch Monte Carlo, Italian Open, Roland Garros và Queen’s. Chỉ có hai thất bại trước Holger Rune tại Barcelona và trước Jannik Sinner ở chung kết Wimbledon.

Nếu kéo dài chuỗi phong độ này từ năm ngoái, Alcaraz đã vào tới chung kết ở 8 giải sân tự nhiên liên tiếp, và 9 trong 10 giải gần nhất. Tính xa hơn tới năm 2022, những con số vẫn ấn tượng: trong tất cả các giải sân tự nhiên anh tham dự (không tính những trận bỏ cuộc giữa chừng), Alcaraz thắng 14 giải, vào thêm 6 trận chung kết khác.

Tổng thành tích thi đấu của anh hiện là 125 trận thắng – 15 trận thua, đạt tỷ lệ thắng 89%. Liệu đây có phải là những con số của một tay vợt "thiếu ổn định"?

Phần lớn những tranh luận gần đây về Alcaraz – đặc biệt từ khi đối thủ cùng thế hệ của anh vươn lên tầm huyền thoại – xoay quanh nhận định anh "thiếu ổn định". Nhưng chẳng phải Alcaraz đã bác bỏ điều đó rồi sao?

Suốt ít nhất ba mùa giải, Alcaraz luôn ổn định trên hai trong ba mặt sân của ATP Tour. Điều duy nhất khiến anh chưa thể đạt những thống kê "ảo diệu" kiểu trò chơi điện tử là phong độ trên mặt sân cứng. Trong cùng giai đoạn, anh có thành tích 99–29 trên sân cứng, tỷ lệ thắng 77% – con số vẫn cao, nhưng giảm 12% so với kết quả trên sân đất nện và cỏ.

Kể từ năm 2022, Alcaraz vào tứ kết ở 72% các giải sân cứng – rất tốt. Nhưng nếu ở sân tự nhiên, anh vô địch khoảng một nửa số giải tham dự, thì ở mặt sân xi măng, con số này chỉ khoảng 20%. Đây chính là "sự ổn định chưa trọn vẹn" của Carlos Alcaraz.

Hãy quay lại năm 2021. Stefanos Tsitsipas chuẩn bị đối đầu một thiếu niên đầy khát khao. Ban đầu, mọi chuyện dường như nằm trong tầm kiểm soát của tay vợt Hy Lạp: dẫn trước, thắng dễ set 4 với tỉ số 6-0, và tưởng chừng chắc chắn khép lại trận đấu sau 5 set trước một đối thủ 18 tuổi đã xuống sức. Nhưng chỉ 59 phút sau, thiếu niên ấy quỳ gối ăn mừng chiến thắng – một trong những khoảnh khắc đầu tiên khiến người ta phải thốt lên: "Cậu ấy làm thế nào vậy?".

Chỉ một năm sau, cũng trên mặt sân ấy, Alcaraz vô địch Grand Slam đầu tiên, trở thành tay vợt trẻ nhất giữ ngôi số 1 thế giới. Anh giành ba chiến thắng liên tiếp sau 5 set – trước một huyền thoại đã qua thời đỉnh cao, đối thủ cùng thế hệ, và một tay vợt chủ nhà được cổ vũ cuồng nhiệt.

Trước đó, Alcaraz đã vô địch Miami, để thua một trận kinh điển tại Indian Wells trước một huyền thoại sắp bước vào "lời tạm biệt" cuối cùng, và đăng quang US Open – tất cả đều trên sân cứng. Sự bền bỉ và nỗ lực trong giai đoạn ấy chính là nền tảng cho câu hỏi hôm nay.

Alcaraz không phải là tay vợt trung bình hay dưới trung bình trên sân cứng. Anh rõ ràng thuộc nhóm trên – thường chơi rất hay, đôi khi xuất sắc. Vấn đề là anh chưa đạt mức ".900" trên mặt sân này – vốn chiếm khoảng 60% lịch thi đấu ATP.

Hai lần bùng nổ liên tiếp tại US Open khiến nhiều người kỳ vọng anh sẽ thống trị mọi giải sân cứng. Nhưng ngữ cảnh mới là điều quan trọng – và cũng là thứ thường bị bỏ quên.

Khoảnh khắc bứt phá đầu tiên đến trước một đối thủ mà Alcaraz sau này luôn thắng ở mọi trạng thái: mệt mỏi, chấn thương hoặc đánh hỏng cú forehand. Tay vợt ấy chỉ có thành tích 6–7 tại US Open và 1–3 kể từ trận đấu đó.

Còn lần đột phá lớn? Nó xảy ra khi hai tay vợt xuất sắc nhất thế giới lúc bấy giờ đều vắng mặt – một vì chấn thương, một vì lệnh cấm do chưa tiêm vaccine. Nhánh đấu vì thế rộng mở hơn bình thường.

Dù vậy, không điều gì có thể làm giảm giá trị một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất thập kỷ 2020. Alcaraz tận dụng tối đa cơ hội, tạo nên trận chung kết 5 set kinh điển và để lại một giải đấu đầy kỷ niệm khó quên. Nhưng chính vì thế, người ta đã bỏ qua sự tinh tế của câu chuyện, thay vào đó là đặt kỳ vọng quá lớn và áp lực không cần thiết lên một tay vợt mới 22 tuổi nhưng đã đạt được nhiều hơn đa số đồng nghiệp.

Alcaraz là một tay vợt toàn diện, sở hữu bộ kỹ năng hiếm thấy trong quần vợt hiện đại. Nhưng những vũ khí lợi hại nhất của anh – đặc biệt là cú forehand – cần thời gian để "lên đạn" và phát huy. Độ xoáy và sức nặng của bóng giúp anh áp đảo trên sân đất nện và cỏ, nhưng cũng khiến anh dễ bị khai thác điểm yếu. Trên sân cứng, nơi tốc độ đánh đã tăng lên trên toàn Tour, điều này trở thành một vấn đề thực sự.

Giống như mọi tay vợt lớn, Alcaraz ý thức rõ điều đó và đã chủ động điều chỉnh:

1.Thay đổi kỹ thuật giao bóng

Loại bỏ một khoảng trễ cơ học. Theo thời gian, điều này sẽ giúp động tác phát bóng gọn gàng và hiệu quả hơn, tạo nhiều điểm ace và giữ game giao bóng nhanh hơn, giảm nguy cơ bị đối thủ "ép tốc độ".

2.Điều chỉnh cú backhand

Rút gọn vung vợt, giúp chuẩn bị nhanh hơn và xử lý tốt hơn những cú đánh phẳng, mạnh – vốn rất phổ biến trên sân cứng.

Những thay đổi này chưa mang lại hiệu quả ngay lập tức tại Australian Open hay "Sunshine Double" (Indian Wells và Miami), nhưng rõ ràng đây là những bước đi mang tính dài hạn. Hai giải đấu sắp tới sẽ cho thấy rõ hơn mức độ tiến triển.

Nhìn về phía trước

Vậy chúng ta nên kỳ vọng gì ở Alcaraz trong vài tháng tới?

Hơn cả kết quả, ưu tiên hàng đầu là sự cải thiện thực sự trong lối chơi. Anh không phải bảo vệ nhiều điểm xếp hạng trong giai đoạn này, nên mọi thứ đều là cơ hội để tích lũy. Sau thời gian nghỉ ngơi hậu Wimbledon, Alcaraz sẽ trở lại với thể trạng tốt và tinh thần hứng khởi.

Một màn trình diễn ấn tượng tại Cincinnati, đặc biệt là ở US Open, hoàn toàn nằm trong tầm tay – cùng với tiến bộ ổn định ở cả khía cạnh tâm lý và kỹ thuật. Dù mặt sân có thể không lý tưởng cho phong cách thi đấu, và khả năng thua sớm vẫn tồn tại, điều đó không phải là thảm họa.

Mọi huyền thoại đều có sở trường về mặt sân. Không ai có thể chiến thắng ở mọi giải, mọi nơi, mọi năm. Sự vĩ đại nằm ở khả năng tìm ra sự cân bằng, điều chỉnh cách di chuyển, thay đổi setup vợt và kỹ thuật để thích nghi với yêu cầu của từng mặt sân. Alcaraz đang trong quá trình đó.

Liệu anh có thể ổn định hàng tuần như Sinner đã làm trong 18 tháng qua? Có lẽ là không. Nhưng điều đó cũng không cần thiết.

Kể từ đầu năm 2024, Alcaraz và Sinner đã chia nhau bảy danh hiệu lớn, mỗi người giành ba Masters 1000. Sinner hoàn thiện và ổn định hơn, nhưng Alcaraz lại thống trị trên sân đất nện và cỏ – đúng như bất kỳ "tay vợt số một thế giới" nào nên làm trên mặt sân sở trường của mình.

Ở tuổi 22, điều thú vị nhất để theo dõi sau Wimbledon không hẳn là những danh hiệu, mà là quá trình tiến hóa: những tinh chỉnh, những điều chỉnh, những nâng cấp. Chiến thắng có thể không đến ngay lập tức, nhưng sẽ đến. Bằng cách này hay cách khác, Carlos Alcaraz sẽ tiến xa – tới mức mà tài năng và bản lĩnh của anh cho phép.