Pickleball tranh cãi vì 2 cơ quan chủ quản

Những cái tên như USAP, UPA-A, PPA, MLP, APP nghe khá rối rắm, khiến những vận động viên pickleball chuyên nghiệp cũng phải bối rối. Hãy cùng làm rõ những lùm xùm này và tìm hiểu vai trò của từng tổ chức trong thế giới pickleball tại Mỹ.

USAP và UPA-A

Đầu tiên, cần làm rõ rằng Mỹ chưa có một cơ quan quản lý chính thức cho pickleball được công nhận bởi Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) hay bất kỳ tổ chức thể thao quốc tế nào. Trong lịch sử, nhiều tổ chức đã xuất hiện rồi biến mất, nhưng Hiệp hội Pickleball Hoa Kỳ (USAP) là cái tên trụ vững. Thành lập năm 1984, USAP đã xuất bản cuốn sách luật chính thức đầu tiên, tự phong mình là cơ quan hàng đầu của môn thể thao này.

USAP, ban đầu có tên gọi là Hiệp hội Pickleball nghiệp dư Mỹ (USAPA), được thành lập với mục tiêu trở thành "Cơ quan quản lý quốc gia" cho pickleball tại Mỹ. Họ chịu trách nhiệm ban hành luật chơi chính thức, chứng nhận vợt, bóng và các thiết bị khác. Năm 2005, tổ chức đổi tên thành USA Pickleball Association và đến năm 2020, rút gọn thành USA Pickleball (USAP).

USAP là tổ chức phi lợi nhuận, được điều hành bởi hội đồng quản trị và đội ngũ chuyên nghiệp. Cơ quan này cấp chứng nhận vợt, bóng và thiết bị cho các giải đấu, kiểm tra các yếu tố như lực, độ xoáy và âm thanh. Sách luật của USAP được sử dụng trong hầu hết các giải đấu chuyên nghiệp và nghiệp dư, trừ Major League Pickleball (MLP). USAP tổ chức giải đấu APP và thúc đẩy pickleball ở cấp độ thanh thiếu niên và cộng đồng cơ sở. Hệ thống tính điểm của USAP là DUPR.

UPA-A (Hiệp hội Pickleball thống nhất Mỹ) chỉ mới ra đời vào năm 2023. Khi đó, 2 giải đấu lớn nhất là Professional Pickleball Association (PPA) và Major League Pickleball (MLP) sáp nhập dưới cái tên United Pickleball Association (UPA). Đến tháng 5 năm 2024, UPA ra mắt UPA-A, thách thức trực tiếp quyền lực của USAP.

PPA tổ chức PPA Tour, sự kiện pickleball danh giá nhất với sự tham gia của các ngôi sao như Ben Johns và Anna Leigh Waters. Họ tuân theo luật USAP (với một vài ngoại lệ) và có các nội dung đánh đơn, đánh đôi tương tự ATP hay WTA trong quần vợt. MLP tập trung vào giải đấu theo đội, chú trọng tính giải trí với luật tính điểm rally, mỗi trận đấu đến 21 điểm. Nếu hòa, các đội sẽ thi đấu vòng Dreambreaker dựa trên đánh đơn.

Khác với USAP, UPA-A là tổ chức vì lợi nhuận, tập trung vào các sự kiện chuyên nghiệp và nghiệp dư. Hội đồng tư vấn nhà sản xuất thiết bị của UPA-A gồm các thương hiệu lớn như Franklin, Gearbox, JOOLA, Onix, Paddletek, Selkirk, Vulcan; Hội đồng tư vấn vận động viên gồm các tay vợt tên tuổi như Ben Johns, Catherine Parenteau, Leigh Waters. Chương trình chứng nhận thiết bị của UPA-A kiểm tra độ lệch, xoáy và được đánh giá là "khoan dung" hơn so với USAP. Hệ thống tính điểm của UPA-A là UTR-P. 

Vì sao lại chia rẽ?

Mâu thuẫn giữa USAP và UPA-A bắt nguồn từ những bất đồng về luật chơi và chứng nhận thiết bị pickleball đạt chuẩn.

UPA-A, cụ thể là giải đấu PPA từng thay đổi luật giao bóng, cấm giao bóng xoáy một tay, trong khi USAP vẫn cho phép. Sự khác biệt này đánh dấu ý định của PPA trong việc tự định đoạt luật chơi.

Chứng nhận vợt không quá quan trọng với những người chơi giải trí cuối tuần, nhưng lại là yếu tố sống còn trong các giải đấu nghiệp dư và chuyên nghiệp. Vợt được chứng nhận đảm bảo sân chơi công bằng bằng cách giới hạn lực, độ bật và xoáy.

USAP bị chỉ trích vì không theo kịp nhu cầu kiểm tra vợt, thiếu minh bạch trong kiểm tra thiết bị và quá trình phê duyệt vợt quá chậm chạp, đặc biệt tại các giải đấu PPA. Cùng lúc, JOOLA - một thương hiệu vợt lớn - bị USAP gỡ bỏ chứng nhận cho dòng vợt Gen 3 do tranh cãi về tiêu chuẩn kiểm tra. JOOLA phải hoàn tiền cho khách hàng, gây tổn hại danh tiếng và làm dấy lên câu hỏi về tính công bằng trong kiểm tra thiết bị.

Điều này dẫn đến sự ra đời của Pickle Pro Labs (PPL) để giám sát kiểm tra vợt cho PPA và MLP, đánh dấu bước ngoặt trong việc UPA-A đã công bố Chương trình Chứng nhận UPA, hợp tác với Pickle Pro Labs (PPL) và Đại học Massachusetts Lowell. Chương trình này sử dụng kiểm tra độ lệch mặt vợt và đo RPM, ra mắt cuối năm 2024. Vợt được UPA chứng nhận sẽ bắt buộc trong các sự kiện chuyên nghiệp của PPA và MLP từ năm 2025, kèm theo kiểm tra tuân thủ định kỳ- một sự thách thức với USAP.

Để đối phó, USAP hợp tác với Hiệp hội Chuyên gia Pickleball (APP) và United Tennis Ratings (UTR), nhấn mạnh sứ mệnh phi lợi nhuận và tập trung vào cộng đồng. Trong khi đó, Selkirk - một nhà sản xuất vợt lớn - công khai chỉ trích UPA-A qua một bức thư dài 4 trang, cáo buộc PPL thiếu minh bạch và thiên vị một số nhà sản xuất.