Nhà báo Trương Anh Ngọc: Chuyến đi thú vị nhất còn ở phía trước

Trương Anh Ngọc là một nhà báo quen thuộc với những chuyến đi và rất nhiệt tình thể hiện tình yêu của mình với nước Ý, bao gồm cả văn hóa Ý và đội bóng quốc gia của họ. 

Xem chuyên đề Gặp gỡ các tác giả trong sách giáo khoa TẠI ĐÂY

Với 6 năm công tác tại Ý, Trương Anh Ngọc đã xuất bản 2 cuốn tản văn về tình yêu cuồng nhiệt lẫn trầm lắng với một quốc gia mà anh có cơ duyên gắn bó.

Sách Ngữ văn 7, tập 1, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, đã đăng tản văn Những khuôn cửa dấu yêu, được trích trong cuốn Nghìn ngày nước Ý, nghìn ngày yêu của Trương Anh Ngọc. Ngày 20/12 tới, cuốn Không ngủ ở Saint Perterburg của anh sẽ chính thức ra mắt ở Hà Nội.

Lời nhắn từ những khuôn cửa

* Khi sống ở Ý, những khuôn cửa ở đó đã gây ấn tượng với anh thế nào để bài tản văn "Những khuôn cửa dấu yêu" ra đời?

­- Tản văn này được viết ở nhiệm kỳ thứ 2, khi tôi làm ở cơ quan thường trú của Thông tấn xã Việt Nam tại Ý. Ở nhiệm kỳ đầu, tôi đã quan sát rất kỹ về cuộc sống và nét văn hóa của người Ý và đến nhiệm kỳ thứ 2 thì viết.

Nếu như đôi mắt được ví là cửa sổ của tâm hồn, thì những cánh cửa không chỉ là gỗ đá, mà tựa như tâm hồn của một ngôi nhà. Người Ý chăm chút rất nhiều cho cửa sổ của nhà mình, một số ô cửa luôn có hoa theo mùa ở ban công hoặc các chậu cây thường xuân xanh mướt, một số còn được dựng tiểu cảnh như xe Vespa, xe đạp...

Từ những ô cửa thật đẹp và đáng yêu, tôi có thể đoán được tâm hồn của chủ nhà và hiểu rằng phần nhiều người Ý gắn chặt đời sống của mình với thiên nhiên. Hiểu người Ý lãng mạn qua thơ ca nhạc họa như thế nào, tôi không ngạc nhiên khi những ô cửa của họ đẹp và tình như thế. Tôi đã chụp hàng nghìn bức ảnh các ô cửa khi đi khắp nước Ý, những cửa sổ có cả người trẻ lẫn già tựa cửa nhìn ra rất tư lự.

* Có lẽ không chỉ đẹp, sinh động, mà phải có điều thú vị đằng sau nhưng ô cửa ấy mới thu hút anh đến vậy?

- Luôn có câu chuyện và những bất ngờ đằng sau ấy, ví dụ như ở Roma, tôi có chơi với người bạn 70 tuổi. Gia đình ông ấy rất thích trang hoàng nhà cửa, có khi nhìn trang trí bên ngoài rất trẻ, rất vui nhộn, tôi cứ tưởng là "tác phẩm" của người con, nhưng hóa ra của ông bố và bà mẹ.

Người Ý có cách thông báo tin vui của gia đình rất hay, nhiều khi nhìn thông điệp ở cánh cửa thôi là biết gia đình đang có sự kiện gì. Ví dụ cửa nhà đang thắt chiếc nơ trắng thì biết là đang có đám cưới, thắt nơ màu xanh tím là vừa sinh bé trai, nơ hồng sinh bé gái… Đó là ở những thành phố lớn, còn ở những thị trấn xa hơn - nơi không có nhiều khách du lịch - người dân có cách khác để thể hiện tình yêu qua ô cửa, các thị trấn trên đồi thường có mùa Đông khắc nghiệt, người dân trang trí cửa sổ với màu sắc và họa tiết vui tươi để khi về nhà họ thấy ấm cúng và cũng là cách hay để chào đón khách đến ngôi nhà của mình với sự gần gũi, thân thương, vui vẻ.

Nói chung, những ô cửa ở Ý không bao giờ là những ô cửa bình thường. Khi bạn ở một đất nước đủ lâu, nhúng mình vào dòng văn hóa ở đó, thì câu chuyện không chỉ là những ô cửa  mà là con người. Chính con người làm nên không khí đó, yêu đời hay buồn bã, chán chường. Nhiều khi chỉ cần nhìn ô cửa tôi đã có ấn tượng tốt hay không tốt, không cần vào bên trong.

* Những người bạn Ý của anh có cho rằng anh thực sự hiểu họ không, qua những trang viết đó?

- Với những ô cửa, có những lúc tôi hỏi sao họ làm thế, có lúc tôi tự đoán rồi nói với họ và họ rất vui, nói rằng tôi phải ở lâu, hiểu tâm lý người Ý thì mới hiểu được sâu như vậy. Đối với bạn bè, họ biết tôi thích và hiểu nước Ý, nên đặt tên Ý cho tôi là Stefano. Họ coi tôi như người trong nhà, chia sẻ câu chuyện của gia đình họ và xem đá bóng cùng nhau.

Không nhìn thế giới qua đôi mắt của người khác

* Nhắc đến Trương Anh Ngọc là nhắc đến những chuyến đi. Vì sao anh đi mải miết như vậy?

- Bởi vì tôi biết phía trước vẫn còn nhiều thứ mới mẻ để khám phá. Tôi đã hơn 20 lần đi Paris - thành phố tôi đặt chân đến nhiều nhất - nhưng lần nào đến cũng thấy điều khác biệt. Tôi phát hiện ra những nơi mình đến nhiều lần có lẽ vẫn thế, điều khác biệt chính là nằm ở cảm xúc mình đang có. Tôi thích những hành trình như thế, như người lữ hành luôn muốn làm mới mình.

Gần 30 năm đi lại, chuyến nào tôi cũng thấy mới mẻ, giữ cho mình sự tươi mới, không bị nhàm chán, tìm kiếm góc cảm xúc mình chưa chạm tới trong những lần trước.

* Những chuyến đi của anh ít nhiều đã truyền cảm hứng cho các bạn trẻ?

- Điều tôi muốn truyền tải là cảm hứng của việc đi. Đi không phải để thỏa mãn cái tôi, hoặc khoe khoang những nơi mình đã đến, mà để thấy điều mới mẻ, làm giàu kiến thức và thấy mình thiếu thông tin về thế giới, hoặc có nhưng thông qua người khác. Quan điểm của tôi là không nên nhìn thế giới qua con mắt của người khác, qua màn hình hoặc lời kể của ai đó, mà phải có mặt để trải nghiệm.

Thế giới rất rộng và ta chỉ sống 1 lần. Các bạn trẻ nên ra thế giới, đừng nghĩ đi là điều gì ghê gớm và tốn kém. Chỉ cần bạn muốn đi, sẽ luôn có một chuyến đi phù hợp với điều kiện của mình, chỉ cần bạn rời khỏi nhà, rời khỏi khỏi vùng an toàn của mình là đã đi.

Khi đi bạn sẽ học rất nhiều về thế giới, bao gồm cả điều tưởng đã đúng, nhưng khi tiếp cận thấy không phải như vậy và bạn hiểu thêm về giá trị mới.

Tóm lại, đi là cách tốt nhất để tìm hiểu thế giới và vận động là cách tốt nhất về sự tồn tại của mình.

Ngoài ra, nhiều người hỏi tôi về chuyến đi thú vị nhất đã từng, nhưng tôi luôn thấy rằng đó là những chuyến đi chưa diễn ra, đang ở phía trước. Nếu như mình nghĩ rằng đã có cái tốt nhất thì sẽ không làm thêm điều gì mới mẻ nữa.

* Rất hiếm người đi nhiều mà tâm hồn lại thiếu sự phóng khoáng. Anh có nghĩ vậy không?

- Đi để biết rằng mình cần phải xóa bỏ những định kiến. Nếu bạn đang mang nhiều định kiến, càng cần phải đi. Tôi không có những định kiến, tâm hồn tôi tươi trẻ. Tôi thường đi một mình, không bị tác động bởi cảm xúc của người khác, có cả những chuyến đi mà người ngoài nhìn vào có vẻ như thất bại, nhưng tôi lại học được nhiều, ví dụ như thời tiết xấu, tuyết trắng xóa, hoặc có nhiều trục trặc...

Những điều ấy dạy tôi rằng không phải ta nhìn thế giới như thế nào, mà quan trọng hơn là thái độ của chúng ta đối với hoàn cảnh đang có. Tôi nhận ra những người đã đi khắp thế giới thường bình thản trước mọi hoàn cảnh.

Đi là một phần của cuộc sống

* Anh có vẻ là người sắp xếp thời gian rất giỏi, cho công việc và những chuyến đi?

- Các chuyến đi cũng là một phần công việc. Trên thực tế tôi kếp hợp khá tốt, làm việc như đi chơi vậy. Ai cũng có thể đi, những ngày nghỉ phép, Tết, lễ, nghỉ Hè của con... vấn đề là bạn có nghĩ đến chuyện đi hay không.

Những người bạn nước ngoài của tôi xem việc đi là một phần của cuộc sống, còn người Việt Nam những năm gần đây khi cuộc sống đỡ hơn, họ mới đi....

* Điều gì khiến anh giữ được sự sôi nổi trong lòng mình, ở tất cả mọi việc anh làm?

- Một người hạnh phúc là luôn bận rộn với những kế hoạch của mình, năng lượng tôi có được từ sự vận động, từ việc tò mò, từ ham mê khám phá. Từ nhỏ, tôi đọc nhiều sách về thế giới và thường mơ ước sẽ bước ra khỏi trang sách để đi khắp thế giới.

Tôi đã đến vùng Gascony - quê hương của nhân vật D'Artganan trong tiểu thuyết Ba chàng lính ngự lâm của nhà văn người Pháp Alexandre Dumas - để tìm hiểu thêm về con người và lịch sử Pháp, cũng đã đến mộ nhà văn để cảm ơn ông vì đã cho tôi cảm hứng về chuyến đi này.

Hồi học lớp 5, tôi được ông bác cho 1 tấm bản đồ hàng hải thế giới. Tôi đã nằm bò ra xem tấm bản đồ, rồi vẽ lại tấm bản đồ ấy cùng với 1 tấm bản đồ thế giới nữa và nghĩ rằng mai này mình sẽ đi đến chỗ này, chỗ kia. Sau khi đi, tôi muốn viết như cách chia sẻ với mọi người rằng thế giới hay như thế nào, nếu không tôi chẳng viết làm gì.

* Cuốn du ký mới "Không ngủ ở Saint Petersburg" của anh viết về điều gì?

- Đây là cuốn sách tập hợp các bài viết của tôi đã đăng ở nhiều nơi. Phần đầu, tôi viết về nước Nga, 2 phần sau là những chuyến đi rất nhiều nơi trên thế giới. Bài đầu tiên tôi viết khi đi World Cup 2018 tại Nga. Trong vòng mấy tuần ở đó, tôi đi lang thang gần nửa nước Nga, đến tận vùng gần Trung Á.

* Cảm ơn anh đã chia sẻ!