Trong mọi giai đoạn lịch sử, y tế luôn được Đảng và Nhà nước ta coi là lĩnh vực đặc biệt quan trọng, gắn liền trực tiếp với chất lượng dân số, nguồn nhân lực, sức mạnh quốc gia và hạnh phúc của mỗi gia đình, mỗi con người. 

Bước sang giai đoạn phát triển mới với những thời cơ và thách thức đan xen, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Đây không chỉ là một văn kiện mang tính chiến lược mà còn thể hiện quyết tâm chính trị rất cao, sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước trong việc đặt sức khỏe của Nhân dân ở vị trí trung tâm, là mục tiêu và động lực của sự nghiệp phát triển đất nước.

Trong nhiều năm qua, với sự quan tâm sâu sát của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực của cả hệ thống chính trị và ngành y tế, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Các chỉ số y tế cơ bản được cải thiện rõ rệt, thậm chí vượt chuẩn quốc tế: tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đạt 74,7 tuổi; số năm sống khỏe mạnh đạt 65,4 năm, thuộc nhóm cao trong khu vực. Hệ thống y tế được mở rộng và củng cố: 99,6% xã, phường, thị trấn có trạm y tế; số bệnh viện tăng từ 1.162 (năm 2011) lên 1.665 (năm 2024); số giường bệnh tăng từ 24/10.000 dân (2015) lên 34/10.000 dân (2024). Bao phủ bảo hiểm y tế đã đạt 94,2% dân số năm 2024, tiến gần đến mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân.

Chất lượng dịch vụ y tế không ngừng được nâng cao: tỷ lệ tiêm chủng mở rộng đạt gần 95%; nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm được khống chế; nhiều kỹ thuật y học hiện đại, chuyên sâu được triển khai thành công. Đặc biệt, trong đại dịch COVID-19, hệ thống y tế Việt Nam đã chứng tỏ bản lĩnh, năng lực và tính nhân văn cao cả, góp phần bảo vệ sức khỏe và tính mạng của Nhân dân.

Nguồn nhân lực y tế cũng có bước phát triển cả về số lượng và chất lượng: số bác sĩ tăng từ 8/10.000 dân (2015) lên 14/10.000 dân (2024). Năng lực sản xuất thuốc, vắc-xin trong nước được cải thiện, hiện đã sản xuất 10/12 loại vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Những thành tựu đó không chỉ khẳng định sự đúng đắn của đường lối y tế nhân dân mà còn góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn, công tác y tế vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập. Theo đó, y tế dự phòng chưa đáp ứng được yêu cầu phòng, chống dịch bệnh trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và hội nhập quốc tế sâu rộng. Năng lực sản xuất, cung ứng thuốc, trang thiết bị y tế còn hạn chế; cơ chế chính sách huy động nguồn lực xã hội chưa đủ mạnh.

Y tế cơ sở ở nhiều nơi chưa cung cấp đầy đủ dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám sàng lọc bệnh tật chưa triển khai rộng rãi. Chất lượng dịch vụ y tế còn chênh lệch giữa các tuyến, vùng miền; nhân lực y tế ở một số địa phương, nhất là vùng khó khăn, còn thiếu và yếu, chưa đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh đó, các yếu tố môi trường sống, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng, rèn luyện sức khỏe chưa được chú trọng đúng mức; tiềm năng của y học cổ truyền chưa được phát huy hiệu quả.

Những thách thức này đòi hỏi một chiến lược toàn diện, quyết liệt và mang tính đột phá, để đưa công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân lên tầm cao mới.

Trên cơ sở đánh giá những thành tựu đạt được cùng những thách thức mới của công tác y tế, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu đổi mới toàn diện, với những định hướng mang tính đột phá, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động, hướng tới mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, nơi mọi người dân được chăm sóc sức khỏe đầy đủ, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, qua đó góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết nhấn mạnh: Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân.

Nghị quyết đề cập toàn diện đến các yếu tố tổng hợp để bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân như: Chăm sóc sức khỏe thể chất; sức khỏe tinh thần; tuổi thọ; chất lượng sống; tiếp cận công bằng ở mức cơ bản nhất (vì quyền lợi của người nghèo, đối tượng yếu thế); phòng bệnh và y tế dự phòng; chuyển đổi số; đổi mới tư duy quản lý và huy động các nguồn lực đầu tư gắn với trách nhiệm của các cơ quan liên quan.

Nghị quyết xác định các mục tiêu rõ ràng theo từng giai đoạn: Đến năm 2026: Người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất 1 lần/năm, lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý theo vòng đời. Đến năm 2030: Tuổi thọ trung bình đạt 75,5 tuổi, số năm sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm; bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân; người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi bảo hiểm y tế. Tầm nhìn đến năm 2045: Tuổi thọ trung bình trên 80 tuổi, số năm sống khỏe mạnh trên 71 năm; hệ thống y tế hiện đại, công bằng, hiệu quả, bền vững, ngang tầm các nước phát triển trong khu vực và thế giới.

Đặc biệt, Nghị quyết lựa chọn ngày 7/4 - Ngày Sức khỏe thế giới - là “Ngày Sức khỏe toàn dân”, qua đó khẳng định sức khỏe là tài sản vô giá, là quyền cơ bản của con người, đồng thời kêu gọi toàn xã hội chung tay xây dựng lối sống lành mạnh.

Để thực hiện các mục tiêu trên, Nghị quyết đề ra 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, gồm: Đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện trong lĩnh vực y tế. Hoàn thiện thể chế, tập trung nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở, phát huy thế mạnh của y học cổ truyền. Nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế. Đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm y tế. Đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khoẻ. Đẩy mạnh phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế.

Ngày 16/9/2025, tại Hà Nội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện 4 nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, trong đó có Nghị quyết 72. Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã trình bày chuyên đề về nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết số 72-NQ/TW và Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long nhấn mạnh, Nghị quyết số 72-NQ/TW được ban hành trên cơ sở tổng kết, kế thừa và phát triển các chủ trương, chính sách trước đây của Đảng về y tế, nhưng đồng thời mang tính hành động mạnh mẽ, với nhiều giải pháp đột phá và chỉ tiêu cụ thể.

Một trong những vấn đề xã hội quan tâm là nguồn lực để thực hiện Nghị quyết. Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã công khai các tính toán về kinh phí, từ phụ cấp ưu đãi nghề cho nhân viên y tế, chi phí khám sức khỏe định kỳ, đến lộ trình miễn viện phí. Với tinh thần “6 rõ” (rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả), Chính phủ khẳng định việc cân đối nguồn lực là khả thi và bền vững.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề nghị các cấp, các ngành, các địa phương, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và toàn thể nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp cùng đoàn kết, chung tay, tổ chức triển khai, thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 72-NQ/TW, cùng các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về y tế, vì một nước Việt Nam khỏe hơn, vững bước tiến lên trong kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

Phát biểu tại Hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo: Đối với Nghị quyết số 72-NQ/TW: Dự phòng là then chốt - Cơ sở là nền tảng - Nhân dân là trung tâm. Mục tiêu là tăng tuổi thọ khỏe mạnh, giảm chi trả cho người bệnh, số hóa hệ thống, củng cố y tế cơ sở, nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người bệnh, người dân.

Tổng Bí thư cũng đưa ra 9 nhóm giải pháp trọng tâm để thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW, gồm: Tăng cường y tế dự phòng và sức khỏe cộng đồng. Phát triển y tế cơ sở và bác sĩ gia đình, nâng cấp trạm y tế, phát triển cơ sở chăm sóc người cao tuổi. Bảo hiểm y tế toàn dân gắn với chi trả theo giá trị, giảm chi phí cho người bệnh. Phát huy tự chủ bệnh viện có kiểm soát, công khai chất lượng, chống lợi ích nhóm. Bảo đảm an ninh dược, trang thiết bị, vắc-xin; khuyến khích sản xuất trong nước đạt chuẩn quốc tế. Chú trọng sức khỏe tinh thần, y tế học đường, bệnh nghề nghiệp. Đẩy mạnh chuyển đổi số y tế: hồ sơ sức khỏe điện tử toàn dân, khám chữa bệnh từ xa. Phát triển nguồn nhân lực y tế, nâng cao y đức, chế độ đãi ngộ đặc biệt. Phấn đấu toàn dân “Khỏe để học - Khỏe để làm việc - Khỏe để hạnh phúc - Khỏe để bảo vệ Tổ quốc.”

Có thể thấy, Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Từ những thành tựu đã đạt được, với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và toàn thể Nhân dân, chắc chắn Nghị quyết số 72-NQ/TW sẽ đi vào cuộc sống, mở ra một giai đoạn phát triển mới cho ngành y tế, góp phần xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, hùng cường, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.