Ngày Chuyển đổi số quốc gia 10/10: Chuyển đổi số nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn

Cùng với phát triển khoa học - công nghệ, chuyển đổi số không chỉ là yêu cầu khách quan, là xu thế tất yếu của thời đại mà còn là lựa chọn chiến lược, là đột phá quan trọng hàng đầu đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh.

Năm 2025, chủ đề của Ngày Chuyển đổi số quốc gia được lựa chọn là "Chuyển đổi số: Nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn". Thông điệp này nhấn mạnh yêu cầu tăng tốc quá trình chuyển đổi số trên mọi lĩnh vực, thúc đẩy hiệu quả ứng dụng công nghệ trong điều hành, sản xuất, học tập và đời sống xã hội. Đồng thời, khẳng định mục tiêu đưa công nghệ đến gần hơn với người dân, giúp mọi tầng lớp đều có thể tiếp cận, hưởng lợi và chủ động tham gia vào tiến trình số hóa quốc gia, hướng tới một xã hội số toàn diện và bao trùm.

Chuyển đổi số - "chìa khóa" để xây dựng đất nước giàu mạnh

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, chuyển đổi số đã trở thành xu thế tất yếu, có vai trò quyết định trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hiệu quả quản trị và chất lượng dịch vụ công. 

Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, chuyển đổi số nếu nói đơn giản gồm số hoá và chuyển đổi. Số hoá là số hoá toàn diện, là chuyển toàn bộ hoạt động lên môi trường số, chuyển toàn bộ thế giới thực thành bản sao số, từ đó hình thành không gian sống mới - không gian số, và sinh ra tài nguyên mới khổng lồ và vô vàn là dữ liệu. Chuyển đổi là thay đổi tổng thể và toàn diện cách thức vận hành, hoạt động trên không gian số thông qua sử dụng công nghệ số (CNS), nhất là trí tuệ nhân tạo (AI), là xử lý dữ liệu để sinh ra giá trị mới.

Chuyển đổi số không chỉ là việc ứng dụng công nghệ thông tin, mà còn là quá trình thay đổi căn bản tư duy, phương thức quản lý, cách thức làm việc và thói quen sinh hoạt của toàn xã hội. Đối với Nhà nước, chuyển đổi số góp phần xây dựng bộ máy hành chính hiện đại, minh bạch, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn. Đối với cộng đồng doanh nghiệp, chuyển đổi số giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí vận hành, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo thêm nhiều giá trị mới. Đối với người dân, chuyển đổi số mang lại những lợi ích thiết thực như có thể nộp hồ sơ trực tuyến, nhận kết quả dịch vụ công ngay tại nhà, tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại; được tiếp cận dịch vụ y tế số, đặt lịch khám bệnh trực tuyến, tư vấn từ xa; tham gia học tập trực tuyến để mở rộng kiến thức, kỹ năng; thực hiện các giao dịch, thanh toán không dùng tiền mặt nhanh chóng, an toàn; đồng thời thuận tiện hơn trong mua sắm, kinh doanh qua các nền tảng thương mại điện tử.

Để cụ thể hóa các đường lối của Đảng trong quá trình triển khai công tác chuyển đổi số, từ năm 2020 đến nay, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã liên tục ban hành nhiều quyết định chiến lược nhằm thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số. Điển hình là Quyết định 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020, phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng 2030, với ba trụ cột: Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Đây có thể coi là mốc thời gian đánh dấu việc Việt Nam chuyển từ giai đoạn ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển Chính phủ điện tử sang giai đoạn tập trung chuyển đổi số toàn dân, toàn diện, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.

Ngày 31/3/2022, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 411/QĐ-TTg Phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Cũng từ năm 2022, ngày 10/10 hàng năm được lấy làm Ngày Chuyển đổi số quốc gia (theo Quyết định số 505/QĐ-TTg ngày 22/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về Ngày Chuyển đổi số quốc gia).

Đặc biệt, ngày 22/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia - đây được xem là "cú hích" mạnh mẽ giúp quá trình chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng hơn. Nghị quyết 57-NQ/TW nhấn mạnh quan điểm phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Điểm quan trọng của Nghị quyết 57 chính là coi con người là trung tâm và là cốt lõi dẫn dắt toàn bộ quá trình chuyển đổi. Quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết 57 nhấn mạnh: Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của doanh nhân, doanh nghiệp và Nhân dân đối với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Xác định đây là cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; được triển khai quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, nhất quán, lâu dài với những giải pháp đột phá, mang tính cách mạng. Người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính; nhà khoa học là nhân tố then chốt; Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Đưa chuyển đổi số lan tỏa, giúp mọi người dân được hưởng thành quả từ chuyển đổi số công bằng, an toàn

Thời gian qua, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội, hoạt động chuyển đổi số Việt Nam diễn ra quyết liệt, mạnh mẽ trên cả 3 lĩnh vực: Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Tại Phiên họp lần thứ 10 tổng kết hoạt động của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số và Đề án 06 năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 ngày 6/2/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần 5 "tăng tốc, bứt phá": Tăng tốc, bứt phá trong chuyển đổi số toàn diện, đưa công nghệ số lan tỏa đến mọi lĩnh vực của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 2 con số trong giai đoạn tới; tăng tốc, bứt phá trong số hóa các ngành kinh tế, từ công nghiệp, nông nghiệp đến dịch vụ, hộ kinh doanh cá thể, hộ nông dân..., nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh; tăng tốc, bứt phá trong phát triển hạ tầng số; tăng tốc, bứt phá trong phát triển nhân lực số, trang bị kiến thức và kỹ năng cho thế hệ tương lai, sẵn sàng nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên số; tăng tốc, bứt phá trong phát triển chính phủ số, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

Phiên họp lần thứ tư của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 ngày 24/9/2025 mới đây đã đánh giá: Thể chế, cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải cách hành chính và Đề án 06 tiếp tục được tập trung hoàn thiện, với việc trình Quốc hội thông qua 19 dự án luật và 7 nghị quyết liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; 4 luật về tổ chức bộ máy và công chức công vụ; 1 nghị quyết về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy.

Nhiều sản phẩm quan trọng được thực hiện; trong đó, đã lựa chọn 3 sản phẩm chiến lược: Nền tảng AI, mạng 5G, Blockchain; Ra mắt Cổng Sáng kiến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; Ra mắt sàn giao dịch khoa học công nghệ; Công bố thành lập 3 Mạng lưới đổi mới sáng tạo: Lượng tử, an ninh mạng và hàng không, vũ trụ, thiết bị bay không người lái.

Hạ tầng số được tập trung đầu tư và phát triển. Tháng 8 năm 2025 Việt Nam đạt top 10 thế giới về tốc độ Internet; tỷ lệ dân số được phủ sóng 5G đã đạt 26%; khánh thành Trung tâm dữ liệu quốc gia số 01; khai thác tuyến cáp quang trên đất liền dài 3.900 km nối với 5 quốc gia.

Ngành công nghiệp công nghệ số tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột. Theo đó, 8 tháng đầu năm 2025 doanh thu đạt hơn 3,2 triệu tỷ đồng, tăng trên 28%, xuất khẩu phần cứng và điện tử đạt 111,4 tỷ USD, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế, phấn đấu cả năm 2025 đạt gần 170 tỷ USD và hơn 12% GDP quốc gia.

Đáng chú ý, phát triển Chính phủ số được đẩy mạnh; Đề án 06 mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân, doanh nghiệp, tăng cường quản lý xã hội và phục vụ phát triển kinh tế-xã hội; triển khai vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp; Dịch vụ công trực tuyến ngày càng được hoàn thiện, chuyển dần từ bị động sang chủ động phục vụ người dân, doanh nghiệp dựa trên dữ liệu.

Xã hội số, công dân số được quan tâm. Nhiều tiện ích phục vụ phát triển kinh tế, xã hội được triển khai hiệu quả, rộng khắp, với việc xây dựng 15 nền tảng, ứng dụng về cơ sở dữ liệu, 18 nền tảng, tiện ích từ Đề án 06; 61 tiện ích từ dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và quản lý xã hội. Nền tảng "Bình dân học vụ số" đã đào tạo cho 203 nghìn học viên, giảm 80% chi phí đào tạo; có 373 cơ sở khám chữa bệnh tham gia thí điểm với hơn 2,5 triệu bệnh án điện tử.

Cải cách hành chính được triển khai quyết liệt và đạt nhiều kết quả rõ nét, nhất là tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính, cải cách công chức công vụ và cải cách thủ tục hành chính. Chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức có nhiều đột phá mới, nhất là thu hút nhân lực chất lượng cao, tuyển chọn tổng công trình sư, hỗ trợ nhân lực về chuyển đổi số.

Thủ tục hành chính tiếp tục được rà soát, cải cách mạnh mẽ, trong đó đã cắt giảm, đơn giản hóa hơn 800 thủ tục hành chính và 222 điều kiện kinh doanh. Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã ở các tỉnh, thành phố đã cơ bản vận hành thông suốt, ổn định theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Kết luận phiên họp lần thứ tư của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 ngày 24/9/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu tất cả các bộ, ngành địa phương tập trung hoàn thành cơ sở dữ liệu của bộ, ngành, địa phương, đơn vị mình trong năm 2025, đảm bảo đúng, đủ, sạch, sống, thông suốt, kết nối từ Trung ương đến địa phương.

Trong dự thảo Luật Chuyển đổi số, dự kiến trình Quốc hội cuối năm nay, dự thảo Luật dành riêng một chương quy định về xã hội số, xác định nguyên tắc "lấy con người làm trung tâm" và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân trên môi trường số. Các dịch vụ số cơ bản như danh tính điện tử, chữ ký số, tài khoản giao dịch điện tử sẽ được phổ cập rộng rãi; đồng thời có chính sách ưu tiên cho trẻ em, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số, bảo vệ quyền trẻ em và thiết lập khung ứng xử văn minh trên không gian mạng.

Các quy định này kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng "niềm tin số", giúp người dân và doanh nghiệp yên tâm tham gia hoạt động trên môi trường số, bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân trên môi trường số; đồng thời giúp mọi người dân được hưởng thành quả từ chuyển đổi số một cách công bằng, an toàn.

Từ tinh thần "Nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn", công cuộc chuyển đổi số của Việt Nam đang mở ra một chương mới đầy kỳ vọng. Chuyển đổi số không phải là mục tiêu nhất thời, mà là hành trình liên tục, lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Khi thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực cùng phát triển hài hòa, doanh nghiệp trở thành lực lượng tiên phong và người dân giữ vai trò trung tâm, chuyển đổi sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên số.