Mang hát bội ra khỏi sân khấu truyền thống

26/10/2025 18:52 GMT+7 | Đọc - Xem

Tối 25 và 26/10 tại Đường sách TP.HCM, Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP.HCM đã có những buổi diễn miễn phí, với những trích đoạn đặc sắc và giao lưu cùng khán giả.

Còn tại di tích lịch sử - văn hóa quốc gia lăng Lê Văn Duyệt (phường Gia Định, TP.HCM), vào sáng Chủ nhật hằng tuần, Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP.HCM tố chức các chương trình miễn phí nhằm quảng bá, bảo tồn và phát huy các giá trị đặc sắc của nghệ thuật truyền thống này.

Sự kết nối giữa nghệ thuật dân tộc và không gian văn hóa lịch sử

Không gian biểu diễn tại lăng Lê Văn Duyệt được bố trí gần gũi, kết hợp giữa sân khấu truyền thống và khu vực trải nghiệm mở. Bên cạnh việc thưởng thức các trích đoạn đặc sắc như Lễ hội đình làng, Thần nữ dâng ngũ linh kỳ, Anh hùng Trương Định… khán giả còn được tận mắt chứng kiến quy trình nghệ sĩ hóa trang, tìm hiểu ý nghĩa từng lớp phấn, đường nét tạo hình và được hướng dẫn tô vẽ mặt nạ hát bội, hoạt động thu hút đông đảo người xem, đặc biệt là các em nhỏ và bạn trẻ.

Mang hát bội ra khỏi sân khấu truyền thống - Ảnh 1.

Buổi biểu diễn ở lăng Lê Văn Duyệt thu hút đông đảo người dân đến thưởng thức, trong đó có nhiều bạn trẻ. Ảnh: Thanh Phong

Những tiếng trống rộn ràng, sắc màu phục trang rực rỡ cùng lối diễn trau chuốt đã mang đến cho khán giả cảm giác vừa trang nghiêm, vừa gần gũi. Các nghệ sĩ không chỉ biểu diễn mà còn trở thành "sứ giả văn hóa", giới thiệu cho công chúng hiểu hơn về biểu tượng nhân vật, tính cách và tinh thần trong từng động tác múa, nhịp trống.

Chị Hà Phương Nghi, 20 tuổi, chia sẻ: "Tôi cảm thấy các chương trình này rất ý nghĩa, giúp người trẻ như tôi hiểu hơn về các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Tôi nghĩ những hoạt động này nên tiếp tục và phát triển, để các thế hệ trẻ hơn nữa thêm hiểu và yêu những giá trị này".

Mang hát bội ra khỏi sân khấu truyền thống - Ảnh 2.

Một phân cảnh trong tiết mục "Lễ hội đình làng". Ảnh: Huỳnh Tiên

Sự kiện không chỉ là một buổi biểu diễn nghệ thuật đơn thuần mà còn là sự kết nối giữa nghệ thuật sân khấu dân tộc và không gian văn hóa lịch sử. Trong khung cảnh cổ kính của lăng Lê Văn Duyệt, nghệ thuật hát bội dường như được "đánh thức" trong sự giao hòa của truyền thống và hiện tại, một minh chứng cho khả năng thích ứng và tồn tại bền bỉ của loại hình nghệ thuật này giữa đời sống đương đại.

Bảo tồn nghệ thuật truyền thống bằng sự tương tác và sáng tạo

Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo tồn nghệ thuật hát bội không chỉ dừng ở gìn giữ nguyên bản mà còn đòi hỏi những cách tiếp cận mới để gần hơn với công chúng. Chương trình tại lăng Lê Văn Duyệt cho thấy một hướng đi khả thi: đưa nghệ thuật dân tộc ra khỏi không gian khép kín, đến với người xem trong đời sống thường nhật, thông qua hình thức trải nghiệm và giao lưu.

Mang hát bội ra khỏi sân khấu truyền thống - Ảnh 3.

Nghệ sĩ Bảo Châu (bên trái) và nghệ sĩ Thanh Bình trong trích đoạn “Anh hùng Trương Định” tại Đường sách TP.HCM. Ảnh: Thúy Bình

Sự lựa chọn tổ chức tại một di tích lịch sử không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng mà còn tạo bối cảnh tự nhiên giúp khán giả cảm nhận rõ mối liên hệ giữa nghệ thuật và lịch sử. Hát bội vốn được hình thành và phát triển từ các lễ hội đình làng, nơi văn hóa dân gian và tín ngưỡng dân tộc giao thoa nên khi trở lại với không gian văn hóa gốc, loại hình này càng toát lên chiều sâu truyền thống.

Đáng chú ý, việc kết hợp hoạt động tương tác như vẽ mặt nạ, hóa trang, thử diễn vai đã tạo nên cách tiếp cận mềm mại, giúp người xem, đặc biệt là giới trẻ, không còn cảm thấy hát bội là một nghệ thuật "xa lạ". Chính sự tham gia trực tiếp đã biến khán giả thành một phần của không gian nghệ thuật, khơi gợi sự tò mò, tìm hiểu và đồng cảm với các giá trị văn hóa xưa.

Mang hát bội ra khỏi sân khấu truyền thống - Ảnh 4.

Các nghệ sĩ đang chuẩn bị cho buổi biểu diễn. Ảnh: Huỳnh Tiên

Từ góc nhìn rộng hơn, đây là minh chứng cho xu hướng "di sản sống", khi nghệ thuật truyền thống không chỉ được bảo tồn trong viện bảo tàng hay sách vở, mà được thổi sức sống mới bằng hoạt động trải nghiệm và giáo dục cộng đồng. Việc duy trì các chương trình định kỳ tại các điểm văn hóa như lăng Lê Văn Duyệt hoặc Đường sách TP.HCM cho thấy quyết tâm của Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP.HCM trong việc biến bảo tồn thành hành động cụ thể, gắn với khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Hát bội từng là "linh hồn" của sân khấu dân gian Việt Nam, nơi hội tụ của mỹ thuật, âm nhạc, múa và văn chương. Việc khôi phục và quảng bá không chỉ là gìn giữ một loại hình biểu diễn, mà còn là bảo tồn ký ức văn hóa và bản sắc dân tộc. Khi những giá trị ấy được lan tỏa qua những chương trình như tại lăng Lê Văn Duyệt, nghệ thuật hát bội không chỉ hồi sinh trên sân khấu, mà còn tìm được chỗ đứng trong trái tim của công chúng hôm nay.

THANH PHONG - HUỲNH TIẾN

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm