Liverpool: Chiến thuật mới của Slot đang 'nuốt chửng' Salah

Liverpool đã có sự khởi đầu hoàn hảo mùa này, đứng đầu bảng Ngoại hạng Anh sau tháng đầu tiên và được xem là ứng viên sáng giá cho chức vô địch. Nhưng chuỗi 3 thất bại liên tiếp đã khiến bầu không khí ở Anfield chùng xuống.

Trong bức tranh ấy, Mohamed Salah, biểu tượng của Liverpool suốt gần 1 thập kỷ qua, bỗng trở thành tâm điểm của những hoài nghi: Điều gì đang xảy ra với anh, và vì sao "Vua Ai Cập" lại sa sút nhanh đến vậy?

Khi "Vua Ai Cập" đánh mất phép màu

Sau mùa 2024-25 rực rỡ với 34 bàn thắng và 23 kiến tạo trên mọi đấu trường, Salah bước vào mùa này với kỳ vọng khổng lồ. Thế nhưng sau 10 trận, anh mới ghi được 2 bàn ở Ngoại hạng Anh, và không có pha lập công nào từ bóng sống kể từ vòng mở màn. Những pha dứt điểm thiếu nhạy cảm, những tình huống xử lý rườm rà và khuôn mặt thất thần rời sân sau trận thua Chelsea đã khiến người hâm mộ cảm thấy xa lạ với hình ảnh của cầu thủ từng được xem là "cỗ máy ghi bàn" đáng sợ nhất châu Âu.

Các chỉ số chuyên môn cho thấy sự suy giảm rõ rệt. Salah chỉ tung ra 11 cú dứt điểm không tính phạt đền sau 7 vòng đầu tiên - giảm một nửa so với cùng kỳ mùa trước. Chỉ số bàn thắng kỳ vọng (xG) rơi từ 3,31 xuống 1,18, còn lượng chạm bóng trong vòng cấm giảm từ 9,5 xuống chỉ còn 4,7 lần mỗi trận. Trong 2 mùa giải mà Salah từng có khởi đầu tương tự (2020-21 và 2022-23), Liverpool đều trượt khỏi nhóm đua vô địch.

Nhiều người vội quy nguyên nhân cho tuổi tác, bởi Salah nay đã 33. Quả thật, tốc độ tối đa của anh giảm từ 34,3 km/h xuống 32,5 km/h, thấp nhất kể từ khi gia nhập Liverpool. Tuy nhiên, thống kê về số lần chạy nước rút và tần suất di chuyển cường độ cao lại không giảm đáng kể, cho thấy thể lực của Salah vẫn duy trì ổn định. Nguyên nhân sâu xa, vì thế, không nằm ở cơ thể anh, mà ở hệ thống xung quanh đã thay đổi quá nhiều.

Sự ra đi của Trent Alexander-Arnold chính là bước ngoặt lớn. Trong 8 mùa giải, Alexander-Arnold và Salah đã chuyền cho nhau hơn 3.000 lần, tạo thành cặp đôi ăn ý nhất Premier League. Riêng mùa trước, Alexander-Arnold có tới 37 đường chuyền mở ra cơ hội cho Salah – con số cao nhất giải. Nhưng khi hậu vệ phải người Anh rời đi, dây chuyền tấn công bên hành lang phải của Liverpool gần như tê liệt. Các phương án thay thế như Szoboszlai hay Frimpong chưa đủ kỹ năng chuyền dài và tầm nhìn để kết nối với Salah. Hậu quả là cầu thủ người Ai Cập phải lùi sâu hơn, nhận bóng sát biên thay vì trong vòng cấm, khu vực anh từng là sát thủ.

Salah bị ảnh hưởng vì chiến thuật mới

Arne Slot muốn tạo ra một Liverpool đa dạng, không còn phụ thuộc vào cánh phải. Ông đặt niềm tin vào Florian Wirtz, bản hợp đồng 125 triệu euro từ Leverkusen, như "nhạc trưởng" mới. Tuy nhiên, Wirtz chơi như một tiền vệ công truyền thống, phân phối bóng đều hai cánh thay vì tập trung cho hành lang phải, khiến Salah không còn được nuôi bóng liên tục như trước.

Sự khác biệt thể hiện rõ qua con số: Salah và Wirtz mới có 45 đường chuyền cho nhau kể từ đầu mùa, trong khi chỉ riêng Alexander-Arnold đã từng chuyền cho anh hơn 1.000 lần mỗi mùa. Các mối liên kết từng là linh hồn của Liverpool nay đã biến mất, khiến các đợt tấn công của đội trở nên rời rạc. Ngay cả Cody Gakpo, người từng thường xuyên phối hợp với Salah mùa trước, cũng không còn duy trì sự ăn ý đó.

Khi không còn ai phục vụ, hiệu suất ghi bàn của Salah lao dốc. Trong 13 bàn thắng của Liverpool tại Premier League tính đến đầu tháng 10, chỉ có 2 bàn do Salah thực hiện, con số hiếm hoi đến khó tin với cầu thủ từng giành ba Chiếc giày Vàng. Trung bình mỗi 90 phút, Salah chỉ tạo ra 0,34 bàn thắng kỳ vọng cộng kiến tạo - tương đương một cầu thủ tầm trung như Brenden Aaronson. Năm ngoái, con số này là 0,87 - cao nhất Premier League.

Yếu tố tâm lý cũng là một phần nguyên nhân. Cái chết đột ngột của người đồng đội thân thiết Diogo Jota hồi tháng 7 đã để lại cú sốc tinh thần sâu sắc. Trong ngày mở màn mùa giải, khi khán đài Anfield hát vang tên Jota, Salah đã không giấu được nước mắt. Dù luôn xuất hiện với vẻ lạnh lùng, anh vẫn là con người – và tổn thương ấy có thể đã ảnh hưởng tới trạng thái thi đấu.

Song song đó, áp lực từ kỳ vọng khổng lồ ngày càng đè nặng. Anh vừa gia hạn hợp đồng và trở thành cầu thủ nhận lương cao nhất lịch sử Liverpool, khiến mọi màn trình diễn đều bị soi xét kỹ lưỡng. Khi đội bóng sa sút, mọi ánh nhìn tự nhiên lại hướng về biểu tượng lớn nhất – Salah.

Ai cần phải thay đổi?

Câu hỏi lớn nhất lúc này là: Ai phải thay đổi? Nếu Salah không còn đủ tốc độ để đột phá như thời đỉnh cao, có lẽ Slot nên điều chỉnh vai trò của anh – kéo vào trung lộ, chơi như tiền đạo lùi bên cạnh Isak trong sơ đồ 3-5-2. Khi đó, Wirtz có thể hoạt động phía sau, còn Gakpo dạt trái như wing-back tấn công. Cách bố trí này vừa giúp Salah gần khung thành hơn, vừa tận dụng bản năng dứt điểm của anh. Bởi rõ ràng, Liverpool không thể trở lại đỉnh cao nếu Salah chưa tìm lại chính mình.

Từ khi gia nhập năm 2017, mọi vinh quang của CLB – Champions League 2019, Ngoại hạng Anh 2020, FA Cup 2022 – đều gắn liền với phong độ đỉnh cao của anh. Salah từng nhiều lần bị nghi ngờ "đã hết thời", nhưng anh luôn biết cách đáp trả bằng bàn thắng và danh hiệu. Lần này, thử thách lớn hơn: Anh không còn người đồng đội thân thiết Alexander-Arnold, không còn hệ thống được xây quanh mình, và thời gian thì không đứng về phía một cầu thủ đã ở bên kia sườn dốc sự nghiệp.