Liệu “Cải mả” có lội ngược dòng từ tâm bão thị phi?

Phim Cải mả ra mắt đúng dịp Halloween 2025, là một phép thử táo bạo của đạo diễn Thắng Vũ trong việc chạm đến những tầng sâu văn hóa dân gian và cách kể chuyện rung rợn. Song song với nỗ lực đó, phim cũng trải qua một trong những cuộc khủng hoảng truyền thông dữ dội.

Câu chuyện xoay quanh bi kịch của gia tộc họ Đỗ, nơi những nghi ngờ, oán hận và lời nguyền nối tiếp qua nhiều thế hệ. Khi tai ương liên tiếp ập đến, cô Tư Chánh (Kiều Trinh thủ vai) buộc các cháu trở về quê để cải táng mộ phần tổ tiên. Từ vết cuốc đầu tiên, những tội lỗi chôn vùi dần trồi lên, cuốn cả gia đình vào vòng xoáy nghiệp báo.

Cách kể đa tuyến, không tập trung vào một nhân vật trung tâm, giúp bộ phim mở rộng chiều sâu tâm lý và tạo cơ hội để dàn diễn viên nhiều thế hệ cùng tỏa sáng.

Nhân quả về tội lỗi

Đạo diễn Thắng Vũ và nhà sản xuất Emily Lê lựa chọn nghi lễ cải táng, một phong tục dân gian hàng ngàn năm làm trục chính cho câu chuyện. Đây là một bước đi hiếm thấy, bởi đề tài cải táng vốn bị xem là nhạy cảm, gắn với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên và quan niệm âm dương trong đời sống người Việt Nam.

Việc chọn 31/10 - ngày Halloween - làm thời điểm công chiếu cho thấy ê-kíp chủ động tạo ra một cuộc đối thoại văn hóa giữa lễ hội ma quái phương Tây và tín ngưỡng Á Đông. Bối cảnh của phim được đặt tại Phú Yên, nơi những cánh đồng hoang, nghĩa trang và căn nhà cổ được phục dựng tỉ mỉ, mang đến một không gian vừa mộc mạc, vừa ám ảnh. Sự đầu tư chi tiết này thể hiện nỗ lực xây dựng tính bản địa, yếu tố vốn thiếu trong nhiều phim kinh dị Việt Nam.

Ê-kíp sản xuất còn gây chú ý khi mời ông Kim Young Min, nhà sản xuất đứng sau bom tấn Hàn Quốc Exhuma, làm cố vấn đặc biệt. Điều này cho thấy tham vọng của nhà làm phim Việt Nam trong việc học hỏi cách biến chất liệu tâm linh thành ngôn ngữ điện ảnh hiện đại. Tuy nhiên, phía sản xuất cũng khẳng định kịch bản Cải mả là nguyên bản, được phát triển từ sớm, tránh bị xem là "ăn theo" trào lưu.

Theo đánh giá của một số trang chuyên về phim, 45 phút đầu được xem là phần trọn vẹn nhất: cảnh bốc mả được dàn dựng chi tiết, khung hình chân thực, tái hiện đầy đủ các nghi lễ dân gian, hiếm thấy trên màn ảnh. Tuy nhiên, nửa sau của phim lại mất nhịp, lan man và khiên cưỡng trong việc lý giải nguyên nhân bi kịch dòng họ. Tuyến nhân vật Sáng chưa đủ sức nặng, còn các vai phụ tuy tiềm năng, nhưng thiếu đất diễn.

Về diễn xuất, Thiên An chưa thật sự tự nhiên, Avin Lu vẫn còn an toàn, trong khi Hoàng Phúc và Kiều Trinh giữ vững phong độ, mang lại cảm xúc và sự tin cậy cho tác phẩm. Một số kỹ xảo, đặc biệt ở các cảnh cháy nổ hoặc rượt đuổi chưa đủ chân thật, làm giảm sức thuyết phục hình ảnh. Thoại phim đôi lúc sượng, thiếu tự nhiên, khiến cảm xúc chưa liền mạch.

Mặc dù vậy, Cải mả vẫn được ghi nhận vì dám đi sâu vào yếu tố body horror (kinh dị hình thể), tái hiện trần trụi nghi thức cải táng, điều rất hiếm thấy.

Điểm sáng của phim nằm ở thông điệp nhân quả và tội lỗi con người: mọi tai ương trong phim không xuất phát từ ma quỷ, mà là hệ quả của sự hèn nhát, giả dối và lòng tham. Chính lớp nghĩa này giúp tác phẩm vượt khỏi giới hạn "phim hù dọa", trở thành một ẩn dụ về mối quan hệ giữa đạo hiếu và tội lỗi. 

Giữa tâm bão thị phi

Trước khi được khán giả đánh giá về mặt nghệ thuật, Cải mả đã phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng truyền thông. Tai tiếng đời tư của diễn viên Thiên An, người ban đầu xuất hiện trên poster chính thức, đã kéo theo làn sóng chỉ trích và tẩy chay phim. Hàng loạt tài khoản mạng xã hội đồng loạt "review 1 sao", biến bộ phim thành mục tiêu của sự phẫn nộ tập thể.

Việc phim đồng loạt bị đánh giá 1 sao, mặc dù chưa chính thức khởi chiếu, cho thấy sức mạnh lẫn mặt trái của thời đại số: một tác phẩm có thể bị kết án chỉ vì yếu tố ngoài nghệ thuật. Để ứng phó, ê-kíp đã dời lịch chiếu đến 31/10, đồng thời loại bỏ hình ảnh Thiên An khỏi toàn bộ ấn phẩm truyền thông, tách bạch sản phẩm khỏi đời tư nghệ sĩ.

Đạo diễn Thắng Vũ chia sẻ, ông chỉ mong khán giả "đánh giá bộ phim dựa trên công sức của cả tập thể", trong khi diễn viên Hoàng Phúc thừa nhận đây là "bài học buồn nhưng cần thiết" cho điện ảnh Việt Nam.

Sau khi ra mắt một vài suất chiếu sớm, dư luận trước và sau khi xem phim có sự khác nhau nhất định. Trong khi trước đó phim đồng loạt bị đánh giá 1 sao trên nhiều nền tảng, thì sau khi xem phim, một số khán giả nhận xét kịch bản phim logic, có thông điệp cụ thể, tuy vẫn tồn tại một vài điểm trừ về mặt kỹ xảo. 

Đáng chú ý, doanh thu 2,2 tỷ đồng từ các suất chiếu sớm cho thấy khán giả vẫn tò mò và sẵn sàng đến rạp. Phim đang dẫn đầu về sức hút phòng vé, theo nhà rạp CGV; đến tối 4/11, đã thu về gần 14 tỷ đồng, theo Box Office Vietnam.

Hiệu ứng "phản tác dụng" của scandal vô tình giúp bộ phim được nhắc đến nhiều hơn, khiến công chúng muốn tự mình kiểm chứng. Điều này khẳng định: không phải mọi ồn ào đều giết chết tác phẩm, nếu phim đủ sức thuyết phục, nó có thể "lội ngược dòng" bằng chính chất lượng của mình.

Từ câu chuyện Cải mả, có thể rút ra hai bài học lớn. Thứ nhất là về quản trị rủi ro truyền thông: trong thời đại mạng xã hội, đời tư nghệ sĩ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sản phẩm. Thứ hai là sức mạnh của giá trị thật, một bộ phim làm tử tế, dù khởi đầu trong tâm bão, vẫn có thể tồn tại nhờ chất lượng chân thật.

Hành trình của Cải mả cũng góp phần củng cố hy vọng cho dòng phim kinh dị từ văn hóa Việt Nam. Khi khán giả dần quan tâm hơn đến những tác phẩm khai thác bản sắc dân gian, thay vì chỉ "hù dọa", các nhà làm phim Việt Nam có quyền tin vào một hướng đi mới, nơi yếu tố tâm linh được kể bằng sự hiểu biết và tôn trọng, không chỉ bằng kỹ xảo và máu me.