Lần đầu tiên nghệ thuật Fiber art giới thiệu đến công chúng

Ngày 26/10, tại Artera Space (115 Nguyễn Thái Học, Hà Nội), Triển lãm "Sợi" của Thảo Nguyên Phương chính thức giới thiệu đến công chúng 31 tác phẩm nghệ thuật được kết tinh từ chất liệu len sợi, đánh dấu hành trình 10 năm lao động sáng tạo, mở ra một ngôn ngữ hội họa mới trong nghệ thuật đương đại Việt Nam.

31 tác phẩm là kết tinh của xúc cảm nghệ thuật và sự chiêm nghiệm không ngừng của Thảo Nguyên Phương về con người và đời sống. Mỗi "bức tranh sợi" như một dòng hồi tưởng, nơi người xem được chạm vào những mạch cảm xúc rất riêng:vừa mong manh, vừa bền bỉ, như chính chất liệu mà nữ nghệ sĩ lựa chọn.

Thông qua kỹ thuật "fiber layering" khâu tay tỉ mỉ, chồng lớp sợi để tạo chiều sâu thị giác, cô biến len, lụa, cotton thành những "nét vẽ" sống động, phô bày khả năng chắt lọc hình thể và "thổi hồn" vào chất liệu. Các tác phẩm như "Sông đêm", "Chân dung tự họa", "Ký ức thầm lặng" và "Kết nối" không chỉ thể hiện sự điêu luyện trong kỹ thuật mà còn là lời tự sự sâu sắc về những góc khuất của cuộc sống, con người qua bút phát ấn tượng và ẩn dụ Nguyên Phương gửi gắm.

Khác với phần lớn đồng nghiệp, Thảo Nguyên Phương lựa chọn hành trình gian truân hơn. Với cô, sợi không chỉ để khâu vá mà để "vẽ" - bằng chất liệu mềm mại, chân thực và kiên nhẫn nhất. Đó chính là chất liệu tuyệt vời nhất gắn với thủ công dân gian để kiến tạo nên những tuyệt tác chứa đựng ký ức, thân phận và sự kết nối. 

Thảo bắt đầu hành trình từ năm 2016, tự học và thử nghiệm với sợi rối, sử dụng búa, khoan, súng bắn ghim để dựng khung, căng vải, cố định sợi như một thợ chế tác thực thụ. Fiber art của cô không phải là thêu thùa truyền thống hay textile art, mà là nghệ thuật tạo hình bằng từng sợi chỉ - cắt, chồng, rải, khâu, bó  để tạo nên bề mặt "biết thở". Mỗi tác phẩm là một hành trình lao động, từ 5 tháng đến hơn 2 năm rưỡi thể hiện sự kiên định và đam mê không ngừng nghỉ.

Trong "Dang dở" lớp không gian mở đầu của triển lãm, Thảo Nguyên Phương tái hiện quãng khởi đầu đầy thử thách của hành trình sáng tạo. Ở đó, những sợi chỉ dường như "không nghe lời": khi thì giãn ra, khi thì thừa, thiếu, ngoằn ngoèo và ngỗ nghịch. Những đường đan vụng về, những vệt chỉ chưa khép kín mang theo dấu vết của thất bại, của vật lộn với chất liệu. 

Nhưng chính trong sự chưa hoàn hảo ấy, người nghệ sĩ nhận ra vẻ đẹp của kiên nhẫn, của bền bỉ và của niềm tin vào quá trình. "Hoa cà rốt dại" hay "Mùa tam giác mạch" là minh chứng sống khẳng định "Dang dở" không chỉ là sự bắt đầu, mà còn là bài học chấp nhận rằng mọi sáng tạo đều khởi đi từ những vấp ngã, và chỉ qua những đường kim đầu tiên ấy, ta mới dệt nên bản sắc riêng của mình.

Nếu "Dang dở" là bước khởi đầu của hành trình, thì "Kế thừa" mở ra một miền đối thoại - nơi sợi chỉ cất tiếng cùng hội họa. Ở giai đoạn này, nghệ sĩ "cover" (vẽ) lại những tác phẩm danh họa nổi tiếng, nhưng không phải để sao chép, mà để trò chuyện với cái đẹp kinh điển bằng ngôn ngữ riêng của mình. 

Từ kỹ thuật thêu truyền thống, Thảo Nguyên Phương bước vào vùng thử nghiệm đầy mạo hiểm: tái hiện những kiệt tác bằng chất liệu mềm, bằng sự kiên nhẫn và rung cảm của bàn tay. Ở đây, sợi chỉ không còn đơn thuần là công cụ sáng tạo mà trở thành người bạn đồng hành trong cuộc truy vấn nghệ thuật: "Liệu đường kim có thể tạo ra cảm xúc như nét cọ?". Câu hỏi ấy không chỉ vang lên trong từng tác phẩm, mà còn trong ánh nhìn của người xem - khi họ nhận ra rằng, giữa những lớp sợi đan xen, cảm xúc vẫn có thể dâng tràn, tinh tế và sâu lắng chẳng kém gì sắc màu trên toan vẽ.

Những tác phẩm tại chương "Khởi đầu" như "Sông đêm", "Giữa những địa đàng" của triển lãm lại mang tinh thần của một sự mở ra. Ở đây, sợi chỉ không còn nằm yên trên mặt phẳng mà bắt đầu bước vào không gian, đan cài cùng ánh sáng, cấu trúc và chuyển động. Những tác phẩm quy mô lớn, công phu nhất đánh dấu một giai đoạn mới, nơi Thảo Nguyên Phương không chỉ kể chuyện bằng sợi, mà bằng cả không gian và thời gian. 

Nếu ở "Dang dở", sợi còn ngập ngừng; ở "Kế thừa", sợi cất tiếng trò chuyện; đến "Bản ngã", sợi tự nói tiếng mình thì ở "Khởi đầu", sợi đã vượt ra khỏi giới hạn vật chất để mở ra một thế giới khác: thế giới của kết nối, của lan tỏa, của khát vọng vươn tới cái đẹp phổ quát. "Khởi đầu" vì thế không chỉ là điểm kết của triển lãm, mà là cánh cửa dẫn đến tương lai - nơi nghệ thuật Việt Nam có thể đối thoại bình đẳng với thế giới, bằng chính sự mềm mại, bền bỉ và sáng tạo từ những sợi chỉ nhỏ bé nhưng chứa đựng sức mạnh của niềm tin và lao động nghệ thuật.

Triển lãm "Sợi" khẳng định triết lý: sợi chứa đựng tiềm năng gợi mở tri thức và kiến tạo trải nghiệm thẩm mỹ. Trong từng mũi khâu của Thảo Nguyên Phương là tư duy tạo hình sắc bén - điều không công nghệ nào thay thế. Sợi dây liên hệ với chất liệu thủ công được duy trì như cách gìn giữ căn tính văn hóa. Mười năm sau ngày bắt đầu, triển lãm đặt Thảo Nguyên Phương vào dòng chảy nghệ thuật Việt Nam, để cô cất tiếng bằng ngôn ngữ sợi, màu sắc và suy tưởng, chứng minh fiber art không chỉ là một chất liệu, mà là một hành trình sáng tạo đang tiếp diễn, nghệ thuật Việt Nam vươn tới những chân trời mới.