Hướng đến xây dựng nền báo chí cách mạng, chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 23/10, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Khẳng định tính cách mạng của báo chí Việt Nam

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) có 4 nhóm chính sách gồm: Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 vấn đề); Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề); Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.

"Dự thảo Luật tiếp tục đảm bảo quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định về vị trí của báo chí: "Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng..." để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.

Luật cũng bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp; quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng; tạo cơ chế, chính sách để thúc đẩy kinh tế báo chí trong bối cảnh sắp xếp lại hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Dự Luật cũng bổ sung quy định về mô hình hoạt động; quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng; cơ chế chính sách để phát triển báo chí; thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới. Bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ đạo đức nghề nghiệp, không chạy theo thương mại hóa, bảo đảm báo chí thực hiện sứ mệnh định hướng, dẫn dắt thông tin trong xã hội.

Bộ trưởng khẳng định, với những nội dung sửa đổi toàn diện, Luật Báo chí khi được Quốc hội thông qua sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Đối với Nhà nước, Luật đảm bảo công cụ pháp lý để quản trị rủi ro truyền thông, giữ vững an ninh tư tưởng và chủ quyền quốc gia số. Đối với cơ quan báo chí, Luật mở ra hành lang pháp lý để phát triển kinh tế báo chí, chuyển đổi số, khai thác nội dung đa nền tảng, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, . . .

Một điểm mới quan trọng khác là quy định mô hình "Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt. Bên cạnh đó, cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Dự thảo bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng, phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí và phù hợp với các điều ước quốc tế. Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí. Cơ quan báo chí thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng.

Các nguồn thu mới của cơ quan báo chí, gồm thu từ bán quyền xem, nghe tác phẩm báo chí; thu từ cho phép khai thác, sử dụng tác phẩm báo chí; thu từ liên kết trong hoạt động báo chí. Thu từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu; thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ: Ủy ban cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện". Tuy nhiên đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo quyết định 362 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Các nội dung liên quan đến "kinh tế báo chí", Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự luật; đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm "kinh tế báo chí" và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Hoàn thiện cơ sở pháp lý về phòng bệnh

Cũng tại phiên sáng, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Phòng bệnh. Trình bày Tờ trình dự án Luật Phòng bệnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết về cơ sở thực tiễn: Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 (có hiệu lực từ 1/7/2008) đã góp phần kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, sau hơn 17 năm, luật đã bộc lộ hạn chế, bất cập và phát sinh vấn đề mới về: chất lượng sống, gánh nặng bệnh tật, dinh dưỡng, yếu tố môi trường, khoảng trống chính sách cho bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần. Do đó, việc xây dựng luật mới là cần thiết. Mục đích ban hành Luật nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về phòng bệnh. Nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người Việt Nam qua việc kiểm soát hiệu quả bệnh tật và các yếu tố nguy cơ.

Về nội dung phân quyền, phân cấp: Dự thảo Luật phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội, đồng thời giao Chính phủ, bộ, ngành quy định các vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động để bảo đảm linh hoạt. Thể chế hóa việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; thể hiện vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương các cấp (tỉnh, xã) có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo, giám sát, đánh giá nguy cơ, cảnh báo và áp dụng biện pháp phòng bệnh. Khi có dịch, chính quyền địa phương có thẩm quyền huy động lực lượng, phương tiện để thực hiện cách ly, kiểm dịch, tiêm chủng, khử khuẩn.... Địa phương cũng chịu trách nhiệm bố trí kinh phí, huy động cộng đồng, phối hợp với cơ quan trung ương.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật có quy định cụ thể về ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm thúc đẩy lĩnh vực này. Đồng thời dự thảo Luật đảm bảo tương thích và phù hợp với các Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra dự án Luật Phòng bệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu thể chế hóa đầy đủ các quan điểm của Đảng về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhất là các nội dung trong Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị "Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân"; nghiên cứu, bổ sung các quy định phù hợp về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng trong phòng bệnh tại dự thảo Luật để bảo đảm thực hiện được mục đích ban hành Luật và sự cân đối giữa 5 chính sách đã được quy phạm hóa trong dự thảo Luật...

Cũng tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã trình bày trước Quốc hội Tờ trình dự án Luật Dân số. Đáng chú ý, dự án luật quy định nhiều chính sách, biện pháp cụ thể mới. Để duy trì mức sinh thay thế, dự luật đề xuất các giải pháp như tăng thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính khi sinh con và bổ sung tiêu chí ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội,...

Để giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, dự luật cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức (trừ trường hợp chẩn đoán bệnh di truyền liên quan đến giới tính). Đồng thời, luật quy định rõ việc xử lý nghiêm đối với người hành nghề y có hành vi tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, trước thách thức già hóa dân số, dự luật bổ sung các giải pháp hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc và bảo vệ người cao tuổi trước các hành vi vi phạm quyền hợp pháp.

Ngoài ra, luật cũng đi sâu vào các giải pháp nâng cao chất lượng dân số, bao gồm triển khai tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn, đẩy mạnh sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh.

Trình bày tờ trình Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là các nhiệm vụ đã được đề ra tại Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật Quốc hội khóa XV. Sau 12 năm triển khai, Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết. Đặc biệt, việc Quốc hội thông qua Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) vào ngày 18/01/2024 đã đặt ra yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm tiền gửi để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tạo cơ sở để bảo hiểm tiền gửi Việt Nam thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ mới.

Mục đích cốt lõi của dự án Luật là tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng, củng cố "tấm lá chắn" để tổ chức bảo hiểm tiền gửi bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đồng thời đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh, an toàn xã hội.

Trình bày Tờ trình dự án Luật Phá sản (sửa đổi), Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí nêu rõ, việc xây dựng Luật Phá sản (sửa đổi) nhằm sửa đổi, bổ sung các quy định còn vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải quyết vụ việc phá sản. Từ đó tạo hành lang pháp lý thuận lợi để doanh nghiệp, hợp tác xã phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, tuyên bố phá sản và kết thúc hoạt động kịp thời những doanh nghiệp, hợp tác xã không còn khả năng phục hồi. Cùng với đó là nhằm khơi thông nguồn lực, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, thúc đẩy kinh tế, xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Phương châm là khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và khoan dung, chia sẻ với rủi ro, tai nạn bất khả kháng trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.