Góc nhìn 365: Từ ngôi làng "xếp thứ 20 thế giới" của Việt Nam

Một thông tin đáng chú ý trong tuần qua: Làng Cẩm Thanh (phường Hội An Đông, Đà Nẵng) trở thành đại diện duy nhất của Việt Nam lọt vào danh sách 50 ngôi làng đẹp nhất thế giới năm 2025 do tạp chí Forbes (Mỹ) công bố, với thứ hạng 20.

Xem chuyên đề Góc nhìn 365 TẠI ĐÂY

Nói "đáng chú ý", bởi sự kiện này không chỉ đơn thuần là tin vui từ việc một ngôi làng của Việt Nam được quốc tế vinh danh. Trong bối cảnh làn sóng đô thị hóa đang lan rộng, nó cho thấy: Giá trị đích thực của mỗi làng quê không nằm ở việc hiện đại hóa, mà ở khả năng giữ gìn bản sắc khi bước ra "sân chơi" thế giới.

Như tạp chí Forbes mô tả, Cẩm Thanh là ngôi làng được bao bọc bởi sông nước và rừng dừa xanh bạt ngàn - nơi du khách có thể chèo thuyền thúng, xem ngư dân quăng chài, đạp xe men hồ sen, tham gia các lớp học nấu ăn từ nguyên liệu địa phương. Rồi, khi hoàng hôn nhuộm sắc đỏ lên dòng Thu Bồn, ngôi làng lại mang một màu sắc bình yên rất riêng biệt.

Thực tế, nhiều năm qua, Cẩm Thanh vốn đã là điểm du lịch sinh thái ven Hội An khá nổi tiếng. Như nhiều chuyên gia phân tích, thành công tại nơi đây không đến từ hạ tầng hiện đại, mà từ cách cộng đồng tổ chức lại những hoạt động thường nhật như chèo thuyền, quăng chài, đạp xe xuyên đồng làng... thành một hệ thống trải nghiệm du lịch có giá trị.

Ở đây, du khách được mời bước vào đời sống chân thực của một làng quê miền Trung, thay vì đến với "bản sao" của những khu resort và nghĩ dưỡng vốn rất phổ biến quanh đó.

Có nghĩa, sức hút của Cẩm Thanh cho thấy: Một cộng đồng nông thôn hoàn toàn có thể trở thành điểm đến quốc tế khi biết khai thác đúng những giá trị gốc vốn có. Không cần bê tông hóa, không cần chạy theo làn sóng xây dựng resort, ngôi làng chọn giữ lại không gian truyền thống và sinh kế bản địa. Để rồi, khi trực tiếp tham gia vào chuỗi dịch vụ và hưởng lợi từ du lịch, người dân nơi đây lại càng có động lực bảo vệ "phần lõi" làm nên giá trị của mình.

***

Nhìn lại, Việt Nam không thiếu những  ngôi làng sở hữu tài nguyên thiên nhiên phong phú cùng giá trị văn hóa đặc sắc để thu hút du khách quốc tế.

Đơn cử, liên tiếp trong 3 năm kể từ 2022, Tổ chức Du lịch thế giới UN Tourism đã từng đưa 3 trường hợp của Việt Nam vào danh sách những "Làng du lịch tốt nhất thế giới: Trà Quế (Quảng Nam cũ), Tân Hóa (Quảng Bình cũ) và Thái Hải (Thái Nguyên). Tại đó, Trà Quế xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, biến việc trồng rau thành trải nghiệm du lịch. Tân Hóa biến nghịch cảnh lũ lụt thành lợi thế với mô hình nhà nổi thích ứng thiên tai. Thái Hải giữ lại nguyên vẹn kiến trúc và sinh hoạt của người Tày để hình thành một không gian văn hóa độc đáo.

Từ những trường hợp ấy, có thể tin: Nhiều làng quê - vốn là kết cấu xã hội bền bỉ của người Việt Nam qua nhiều thế kỷ - hoàn toàn có thể tìm được chỗ đứng trong bản đồ du lịch quốc tế, nếu biết vượt qua những điểm nghẽn tồn tại lâu nay.

Như phân tích của nhiều chuyên gia, những "điểm nghẽn" này chủ yếu gắn với xu hướng đô thị hóa thiếu kiểm soát, khiến nhiều làng mất dần diện mạo, phá vỡ cấu trúc truyền thống và tự xóa nhòa một phần ký ức trong quá trình phát triển. Rồi, ở mức độ khác, sự nóng vội thiếu chuẩn bị bài bản - kể từ quy hoạch, hạ tầng, cho đến sự đồng thuận của cư dân - khiến không ít ngôi làng bước vào du lịch với tính chất "ăn xổi", khá tự phát và mong manh trước sự phức tạp của thị trường.

Có nghĩa, việc phát triển du lịch tại các làng quê trước hết nằm ở cách tiếp cận. Không hẳn, mọi làng quê đều là những không gian lạc hậu cần"nâng cấp" bằng bê tông hóa. Thay vào đó, tư duy linh hoạt và thích ứng cần được áp dụng: Chọn lọc cái mới, gìn giữ cái cũ, và tổ chức lại sinh kế dựa trên đồng thuận của cộng đồng thay vì áp đặt chủ quan. Và xa hơn, cũng không thể bỏ vai trò định hướng và hỗ trợ của Nhà nước - kể từ chính sách dài hạn để đào tạo, tổ chức lại làng nghề, truyền thông thương hiệu, cho đến một khung pháp lý đủ rõ để dung hòa giữa bảo tồn và phát triển.

Làng quê vì vậy không phải là "phần phụ" trong bức tranh du lịch quốc gia, mà là một trụ cột tiềm năng tạo nên sự khác biệt so với các đô thị náo nhiệt. Giá trị ấy chỉ thật sự phát huy khi được gắn với những chiến lược phát triển có thể định lượng bằng thu nhập, chất lượng môi trường, thương hiệu quốc gia - và cả sự an tâm của người dân khi thấy tương lai mình gắn chặt với nơi đây.