Góc nhìn 365: Để sân khấu không "bỏ quên" đời sống

18/10/2025 06:42 GMT+7 | Văn hoá

Sân khấu hiện nay còn thiếu vắng kịch bản về đề tài đương đại, về những vấn đề nóng đang làm thay đổi đời sống xã hội và con người trong thời kỳ hội nhập. Đó là thực trạng được nêu ra tại hội thảo "Xây dựng kịch bản sân khấu đề tài đương đại" do Hội Sân khấu Hà Nội tổ chức ít ngày trước.

Xem chuyên đề Góc nhìn 365 TẠI ĐÂY

Tại đó, một thống kê được chia sẻ: Trong năm 2024, có 5 cuộc liên hoan sân khấu cấp toàn quốc và khu vực được tổ chức, với tổng cộng 109 vở diễn tham dự. Và, chỉ khoảng 10% trong số này thực sự đề cập tới đời sống xã hội và con người đương đại.

Đã có nhiều phân tích về lý do của sự thiếu vắng các kịch bản sân khấu đề tài đương đại. Trước hết, nhiều tác giả vẫn e ngại khi đụng chạm đến những vấn đề gai góc của đời sống hiện nay. Họ chọn hướng đi an toàn hơn, khai thác lịch sử, cách mạng, dã sử hay dân gian - những mảng đề tài có giá trị và nhiều chất liệu. Tuy nhiên, khi được khai thác lặp lại quá lâu, chúng vô tình trở thành "vùng trú ẩn" khiến người viết rời xa hiện thực cuộc sống như đang có.

Góc nhìn 365: Để sân khấu không "bỏ quên" đời sống - Ảnh 1.

Tiết mục nghệ thuật hiện đại kết hợp truyền thống do sinh viên Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội biểu diễn. Ảnh: Khánh Hoà - TTXVN

Ở góc độ khác, xu hướng đặt hàng kịch bản của không ít đơn vị nghệ thuật vẫn thiên về mảng lịch sử và truyền thống. Kịch bản dạng này thường dễ được duyệt, dễ dàn dựng, ít rủi ro, trong khi tác phẩm đề tài đương đại lại tiềm ẩn nhiều yếu tố khó đoán định, khiến các nhà hát e dè. Để rồi, chính sự rụt rè này khiến sân khấu đang dần "bỏ quên" những chuyển động gấp gáp hơn bao giờ hết của xã hội với hàng loạt vấn đề nổi cộm: đô thị hóa, môi trường, quan hệ gia đình, giới trẻ, công nghệ, văn hóa số…

Thực tế cho thấy, dù các đề tài lịch sử hay dã sử có vị trí riêng, sân khấu không thể thiếu hơi thở của thời đại. Khán giả vẫn cần nhìn thấy chính mình, những câu chuyện của hôm nay, được phản ánh trung thực và truyền cảm ngay trên sàn diễn.

Để lấp đầy khoảng trống này, nhiều ý kiến tại hội thảo đã nhắc tới những đổi mới cả về cơ chế lẫn cách làm. Trước hết, việc khuyến khích và "đặt hàng" - đóng vai trò then chốt.

Tại đó, một ví dụ được nhắc tới là các Liên hoan sân khấu về hình tượng người chiến sĩ công an nhân dân do Bộ Công an tổ chức trong nhiều năm qua. Đây là đề tài hiện đại, gắn với công cuộc bảo vệ an ninh xã hội, tạo ra nhiều vở diễn thời sự có sức lan tỏa. Và thực tế, nếu các ngành khác như giáo dục, y tế, môi trường, công thương… cũng chủ động tổ chức liên hoan sân khấu, đặt hàng những kịch bản phản ánh về cuộc sống con người gắn với từng lĩnh vực nghề nghiệp, chắc chắn diện mạo sân khấu đương đại sẽ trở nên đa dạng, gần gũi và sống động hơn.

Ở góc độ khác, theo các đại biểu cũng cần tổ chức các trại sáng tác chuyên về đề tài đương đại, đầu tư thỏa đáng cho những tác phẩm xuất sắc và tạo cơ hội cho lực lượng sáng tác trẻ.

Thực tế, các trường nghệ thuật, khoa viết văn, điện ảnh, báo chí có thể phối hợp với các hội (hoặc chi hội) sân khấu để mở lớp, trại sáng tác, khuyến khích sinh viên, nhà báo... thử sức viết kịch bản - khi họ là những người nắm bắt nhanh nhịp sống, có góc nhìn mới và có thể mang lại hơi thở khác cho sân khấu.

Sân khấu không thể mãi lặp lại quá khứ; để sống được trong lòng công chúng hôm nay, nó cần dấn thân, phản ánh và soi chiếu chính đời sống đương đại - nơi cuộc sống vẫn luôn là "tác giả vĩ đại nhất" của mọi hình thức nghệ thuật.

XEM THÊM TIN TỨC VĂN HOÁ TẠI ĐÂY

Đông Mai

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm