Gian trưng bày nghệ thuật múa rối Việt Nam: Điểm nhấn văn hóa tại Hội chợ Mùa Thu

Được thiết kế như “thủy đình thu nhỏ” với hình ảnh những con rối ngộ nghĩnh, gian trưng bày nghệ thuật múa rối của Nhà hát Múa rối Việt Nam trong lòng Hội chợ Mùa Thu 2025, diễn ra tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội) trở thành “điểm nhấn văn hóa”, giữa hàng trăm gian trưng bày thương mại, thu hút đông đảo khách tham quan.

Hồn dân gian giữa không gian hội nhập

Một thủy đình với mái ngói thâm nâu mang đậm nét văn hóa đồng bằng Bắc Bộ, bốn mặt trưng bày bao quát toàn bộ “bức tranh” nghệ thuật múa rối Việt Nam: Từ những chú Tễu ngộ nghĩnh - biểu tượng của nghệ thuật múa rối nước truyền thống - tinh hoa văn hóa dân gian Bắc Bộ, cho đến các mô hình rối dây, rối que, rối tay, rối mặt nạ mang hơi thở đương đại… được tạo hình sinh động, đã đưa gian hàng của Nhà hát Múa rối Việt Nam trở nên nổi bật như một “ốc đảo văn hóa” mang đậm dấu ấn truyền thống, giữa không khí tưng bừng, rực rỡ sắc màu của Hội chợ Mùa Thu năm 2025.

Đến tham quan gian trưng bày, du khách không chỉ được tìm hiểu về nghệ thuật múa rối Việt Nam, được check-in trong một không gian đậm chất văn hóa truyền thống, mà còn được thưởng thức nghệ thuật múa rối dân gian. Ở đó, những chú Tễu hóm hỉnh, đàn trâu, cá, rồng, phượng tung tăng trên mặt nước, hòa cùng tiếng cười giòn giã của trẻ nhỏ và ánh mắt thích thú của người lớn, đã thắp lên một “ngọn lửa” văn hóa trong lòng hội chợ.

Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam cho biết, với mong muốn là điểm nhấn về truyền thống và giá trị văn hóa tại Hội chợ Mùa Thu lần đầu tiên này, gian trưng bày của Nhà hát Múa rối Việt Nam lấy điểm nhấn từ biểu tượng của rối nước là thủy đình, bốn mặt thủy đình trưng bày những nét đặc sắc nhất của múa rối, từ rối nước truyền thống, đến những vở diễn múa rối mang tính thông điệp trong cuộc sống…

Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ, mỗi con rối đều mang trong mình một linh hồn - là sự kết tinh giữa bàn tay người nghệ nhân và tâm hồn Việt. Nghệ thuật múa rối không chỉ là trình diễn kỹ thuật, mà là hình thức kể chuyện độc đáo bằng ngôn ngữ của nước, của âm thanh và nhịp điệu dân gian. Chính từ triết lý ấy, gian hàng múa rối của Nhà hát được thiết kế như một “thủy đình thu nhỏ” trong lòng hội chợ. Bên cạnh phần trưng bày các mô hình con rối ngộ nghĩnh, Nhà hát còn dành có không gian dành riêng cho rối thiếu nhi, nơi sân khấu kể lại những câu chuyện nhân văn qua tác phẩm của nhà văn Tô Hoài, giúp trẻ em vừa giải trí, vừa học cách cảm nhận cái đẹp và tình yêu quê hương, con người.

Điểm khác biệt làm nên sức hút đặc biệt của gian nghệ thuật múa rối năm nay là sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Trên nền chất liệu thủ công - tre, gỗ, sơn ta, mây, vải - những con rối được tạo hình với diện mạo mới mẻ, gần gũi với đời sống hôm nay. Bên cạnh các nhân vật dân gian quen thuộc như chú Tễu, bác nông dân, con trâu, con cá…, khán giả còn được chiêm ngưỡng rối hóa thân thành nhân vật đương đại, từ “Dế Mèn phiêu lưu ký” cho tới nàng Bạch Tuyết, bảy chú lùn hay những hình tượng Halloween đầy màu sắc…

Không chỉ biểu diễn, gian trưng bày còn là một “lớp học nhỏ” về nghệ thuật dân gian. Ở đó, các nghệ sĩ, nghệ nhân của Nhà hát Múa rối Việt Nam trực tiếp hướng dẫn trẻ em cách điều khiển rối mini, giới thiệu quy trình tạo hình, chế tác con rối, từ khâu chọn gỗ, khắc, sơn, cho đến điều khiển. Trẻ em được “chạm tay” vào văn hóa truyền thống, được hiểu rằng đằng sau nụ cười vui nhộn của chú Tễu là hàng trăm giờ lao động tỉ mỉ, công phu của những bàn tay nghệ nhân.

Chị Nguyễn Minh Thu, đến từ phường Hai Bà Trưng (Hà Nội) chia sẻ, chị từng đưa con đi xem biểu diễn múa rối tại Nhà hát, nhưng đó chỉ là ngồi xem các nghệ sĩ biểu diễn từ xa. Hôm nay khi đến gian trưng bày tại Hội chợ Mùa Thu này, con gái chị đã được ngắm, được sờ tay vào con rối, được học điều khiển con rối, cháu thích thú vô cùng. “Đây sẽ là một bài học sống động về nghệ thuật múa rối và về văn hóa truyền thống Việt Nam cho con gái tôi”, chị Minh Thu chia sẻ.

Anh Phạm Văn Hùng, đến từ phường Long Biên (Hà Nội) chia sẻ, anh rất ấn tượng với không gian trưng bày của Nhà hát Múa rối Việt Nam tại Hội chợ Mùa Thu 2025. Hình ảnh về thủy đình và những chú Tễu gợi cho anh nhớ đến ký ức về tuổi thơ của mình, vì khi còn nhỏ, anh thường được bố mẹ đưa đi chơi hội làng và xem các cụ biểu diễn múa rối nước…

Lan tỏa giá trị, thúc đẩy công nghiệp văn hóa

Nhà hát Múa rối Việt Nam (thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) là trung tâm nghệ thuật múa rối lớn nhất của cả nước, có nhiệm vụ bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống đến đông đảo công chúng trong và ngoài nước. Gần 70 năm hình thành và phát triển, Nhà hát Múa rối Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật cho các đối tượng khán giả: trẻ em, đồng bào vùng sâu vùng xa, khách trong nước và quốc tế. Với kịch mục phong phú từ rối nước, rối que, rối tay, rối dây, rối mặt nạ… Nhà hát mang đến những trải nghiệm độc đáo cho khán giả, in dấu ấn tại hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng, thời gian qua, Nhà hát Múa rối Việt Nam vẫn duy trì biểu diễn hàng ngày phục vụ khách du lịch khi đến Hà Nội. Bên cạnh đó, Nhà hát cũng đã mở rộng thêm một số điểm biểu diễn khác. Những năm gần đây, nhiều đối tác, nhà đầu tư và những người yêu mến nghệ thuật truyền thống quan tâm, tìm đến hợp tác với Nhà hát Múa rối Việt Nam.

Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng cho biết, trong suốt tuần qua, số người đến tham quan gian trưng bày nghệ thuật múa rối rất đông, nhiều người ấn tượng với gian trưng bày của Nhà hát cũng như rất thích thú với phần biểu diễn múa rối của Nhà hát tại hội chợ. Tại hội chợ lần này, Nhà hát Múa rối Việt Nam ký kết hợp tác với Công ty Trách nhiệm hữu hạn The State Vietnam và Công ty cổ phần Tập đoàn HTD. Theo đó, Công ty Trách nhiệm hữu hạn The State Vietnam ký kết gói hợp đồng biểu diễn nghệ thuật trị giá 20 tỷ đồng và Công ty Cổ phần Tập đoàn HTD ký kết với Nhà hát Múa rối Việt Nam gói hợp đồng biểu diễn trị giá 1 tỷ đồng.

Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ, việc ký kết hợp tác biểu diễn giữa Nhà hát và 2 doanh nghiệp là một cơ hội quý báu, để Nhà hát tiếp tục quảng bá nghệ thuật múa rối truyền thống độc đáo đến với khán giả trong nước, bạn bè quốc tế và tiếp cận các khu du lịch, là điều mà Nhà hát mong muốn từ lâu. Qua đó cho thấy, các doanh nghiệp nhìn thấy những giá trị của văn hóa truyền thống và mong muốn được chung tay cùng nhà hát tạo nên những sản phẩm nghệ thuật tốt, nhằm quảng bá, giới thiệu nghệ thuật truyền thống đến các đối tượng khán giả trong và ngoài nước.

Từ gian hàng nghệ thuật, Nhà hát Múa rối Việt Nam mở ra cánh cửa hợp tác mới giữa văn hóa và doanh nghiệp, khẳng định rằng giá trị văn hóa có thể trở thành nguồn lực kinh tế, còn nghệ thuật có thể là cầu nối giao thương quốc tế. Những hợp đồng biểu diễn nghệ thuật được ký kết là minh chứng cho việc doanh nghiệp và đơn vị nghệ thuật cùng chung tay thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam, đưa nền văn hóa Việt Nam phát triển ở một tầm cao mới.

Có thể thấy, trong tổng thể Hội chợ Mùa Thu 2025, gian nghệ thuật múa rối được xem là minh chứng sinh động cho định hướng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Ở đó, “giao thương” không chỉ là chuyện mua bán hàng hóa, mà còn là sự trao đổi tri thức, sáng tạo và bản sắc dân tộc.