Trong kỷ nguyên số, khi một đoạn clip ngắn hay một dòng trạng thái có thể lan tỏa đến hàng triệu người, những cá nhân có ảnh hưởng trên mạng xã hội - KOL (Key Opinion Leader) - đã trở thành một lực lượng đặc biệt trong đời sống đương đại. 

Họ vừa kiến tạo xu hướng, truyền cảm hứng, vừa tác động mạnh mẽ đến niềm tin và hành vi cộng đồng. Vì thế, câu chuyện "tín nhiệm" đối với KOL không chỉ là vấn đề quản lý, mà còn là một nhu cầu xã hội mang tính toàn cầu.

Niềm tin ấy vốn là thước đo bền vững song hành cùng sự nổi tiếng. Nếu trước đây uy tín thường gắn liền với một sự nghiệp dài lâu, thì nay nó có thể được định hình – hoặc bị lung lay – chỉ bởi một phát ngôn thiếu chuẩn mực hay một nội dung ngắn ngủi. Mạng xã hội mở ra cơ hội chưa từng có cho mỗi cá nhân, nhưng sự bùng nổ thiếu kiểm soát cũng khiến tín nhiệm trở thành "tấm giấy thông hành" để nhận diện đâu là tiếng nói trách nhiệm, đâu chỉ là hào quang chớp nhoáng.

Trong bối cảnh đó, Hội nghị "KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" tổ chức tại Hà Nội ngày 18/8 đã để lại dấu ấn khi công bố Liên minh "Niềm tin số" và khởi động Chương trình "Tín nhiệm người có ảnh hưởng". Đây không chỉ là một công cụ quản lý, mà còn góp phần thiết lập khung giá trị mới, coi uy tín như chuẩn mực xã hội song hành cùng sự nổi tiếng.

Bởi lẽ, mạng xã hội vừa mở ra không gian rộng lớn cho tiếp cận thông tin, vừa tiềm ẩn vô vàn rủi ro: tin giả, phát ngôn lệch chuẩn, quảng cáo trá hình. Trong môi trường đầy biến động ấy, mỗi KOL với vai trò "người kiến tạo cảm xúc" càng cần ý thức rõ trách nhiệm xã hội. Một hành vi hay thông điệp thiếu cẩn trọng có thể làm xói mòn niềm tin vun đắp qua nhiều năm. Do đó, một cơ chế "tín nhiệm" minh bạch chẳng khác nào tấm gương giúp công chúng phân định đâu là tiếng nói thực sự có trách nhiệm trong muôn vàn thông tin hỗn loạn.

Việc xây dựng khung đánh giá dựa trên năm trụ cột là cần thiết. Trụ cột thứ nhất là minh bạch nội dung và quảng cáo: mọi hợp tác thương mại phải công khai rõ ràng, gắn nhãn để công chúng nhận diện. Thứ hai là chuẩn mực đạo đức và lịch sử truyền thông: uy tín phải được nhìn ở cả quá trình hành xử và tác động lâu dài. Thứ ba là mức độ tương tác thực chất và phản hồi cộng đồng, nhằm ngăn ngừa "tương tác ảo" và nhấn mạnh giá trị đối thoại. Thứ tư là sự phù hợp với thương hiệu và giá trị xã hội, bởi không phải hợp đồng quảng bá nào cũng chấp nhận được nếu đi ngược chuẩn mực cộng đồng. Và cuối cùng là tuân thủ pháp luật, đảm bảo mọi phát ngôn hay hợp đồng quảng bá đều nằm trong khuôn khổ luật định.

Nếu được vận hành minh bạch, có sự tham gia của hội đồng độc lập gồm chuyên gia, nhà quản lý và công chúng, đồng thời bảo đảm quyền phản biện cho chính KOL, hệ thống này sẽ không trở thành "chiếc vòng kim cô" trói buộc. Ngược lại, đó là điểm tựa để họ khẳng định uy tín và bảo vệ mình trước tin đồn độc hại hay những chiến dịch bôi nhọ.

Dĩ nhiên, sự giám sát cũng đồng nghĩa với áp lực. Nhưng đó là áp lực tất yếu, bởi tự do ảnh hưởng - cũng như tự do sáng tạo - không bao giờ đồng nghĩa với vô trách nhiệm. Chính sự buông lỏng, sự chấp nhận để phát ngôn độc hại, tin giả tràn lan mới là mối nguy lớn nhất cho không gian số và sự phát triển lành mạnh của xã hội.

Nhìn ở bình diện rộng, những KOL biết giữ gìn sự tín nhiệm, đầu tư vào nội dung có giá trị và đặt trọng tâm vào trách nhiệm xã hội sẽ là những gương mặt có ảnh hưởng bền vững. Không một lượng view hay like nhất thời nào có thể thay thế cho sự đồng thuận lâu dài của cộng đồng. Do đó, tín nhiệm không chỉ là yêu cầu từ phía quản lý hay nhãn hàng, mà trước hết là nhu cầu tự thân của công chúng.

Có thể nói, "tín nhiệm người có ảnh hưởng" không đơn thuần là một sáng kiến quản lý hay chiến lược truyền thông. Nó phản ánh nhu cầu chung về một môi trường số đáng tin cậy, nơi những tiếng nói không chỉ tạo hiệu ứng tức thời mà còn khơi gợi giá trị nhân văn, lan tỏa cảm hứng tích cực. Với các KOL, đây vừa là áp lực, vừa là cơ hội để khẳng định chỗ đứng lâu dài trong lòng công chúng.

Nhân Hội nghị "KOL với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", Thể thao và Văn hóa (TTXVN) đã có cuộc trao đổi nhanh với Hoa hậu Thanh Thuỷ về trách nhiệm xã hội của những người có ảnh hưởng.

Cô nói: "Với vai trò là người có sức ảnh hưởng, chúng ta không chỉ dừng lại ở việc truyền cảm hứng, mà còn cần có trách nhiệm xây dựng một cộng đồng lành mạnh, vững chắc. Điều đó bắt đầu từ việc lan tỏa những nội dung tích cực, mang lại giá trị tốt đẹp cho xã hội, đồng thời hạn chế tối đa việc chia sẻ những thông tin sai lệch hay đi ngược lại thuần phong mỹ tục. Thủy tin rằng, khi mỗi người nổi tiếng đều ý thức rõ trách nhiệm xã hội của mình, sức ảnh hưởng ấy sẽ góp phần tạo nên những thay đổi tích cực và lâu bền cho cộng đồng".

Khi được hỏi về cơ hội và thách thức lớn nhất của KOL Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là gì, Thanh Thủy cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, cơ hội lớn nhất của KOL chính là sự phát triển mạnh mẽ của thời đại số. Nhờ tốc độ lan tỏa nhanh chóng, KOL dễ dàng tiếp cận và kết nối với đông đảo giới trẻ, qua đó truyền tải những thông điệp ý nghĩa.

"Tuy nhiên, đi kèm với đó cũng là thách thức không nhỏ. Nếu thông tin thiếu chuẩn mực hoặc chưa được kiểm chứng, sức ảnh hưởng sẽ vô tình tạo ra những tác động tiêu cực đến cộng đồng. Vì vậy, Thủy cho rằng mỗi KOL cần có trách nhiệm chọn lọc, cân nhắc và lan tỏa những giá trị đúng đắn, tích cực để xứng đáng với niềm tin mà công chúng trao gửi!" – Hoa hậu Thanh Thủy nhấn mạnh.