Nhận lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Chủ tịch ASEAN 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan tại Kuala Lumpur (Malaysia) từ ngày 25 đến 28/10/2025.

Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị cấp cao liên quan tiếp tục thể hiện thông điệp mạnh mẽ về một Việt Nam tham gia chủ động, tích cực, đóng góp trách nhiệm cùng các nước thành viên duy trì và củng cố vai trò trung tâm, phát huy tiếng nói trách nhiệm của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và phát triển.

ASEAN - Cộng đồng đoàn kết, thống nhất và thịnh vượng

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập ngày 8/8/1967, hiện bao gồm 10 nước thành viên là: Indonesia, Thái Lan, Philippines, Singapore, Malaysia, Brunei, Việt Nam, Lào, Myanmar và Campuchia. Timor-Leste chuẩn bị được được kết nạp làm thành viên chính thức của ASEAN.

Sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển, ASEAN khẳng định là hình mẫu thành công về hợp tác và liên kết khu vực, với vai trò và uy tín ngày càng cao. ASEAN đẩy mạnh hợp tác nội khối một cách toàn diện và đi vào chiều sâu, mở rộng và tăng cường quan hệ với nhiều đối tác trên thế giới, khởi xướng thành công và giữ vai trò chủ đạo trong nhiều cơ chế hợp tác của khu vực.

Nền tảng cho những thành công trong gần 6 thập kỷ qua chính là những cơ chế hợp tác nội khối của ASEAN được triển khai thông qua các hiệp ước, diễn đàn, hội nghị, dự án, chương trình phát triển, việc xây dựng Khu vực tự do thương mại ASEAN và các hoạt động văn hóa-thể thao khu vực. Trong đó, các diễn đàn do ASEAN khởi xướng đã quy tụ được nhiều quốc gia, được các nước lớn coi trọng. Trên thực tế, vai trò trung tâm của ASEAN đã được khẳng định thông qua việc ASEAN thúc đẩy sự ra đời và dẫn dắt Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng (ADMM) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Mở rộng (ADMM+), đóng góp ngày càng quan trọng vào việc giải quyết những vấn đề chung của khu vực. ASEAN luôn khẳng định lập trường tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), nỗ lực thúc đẩy đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)…

Các cơ chế của ASEAN đến nay tiếp tục nhận được sự ủng hộ, quan tâm và tham gia của các đối tác, nhất là các nước lớn, cho thấy ASEAN tiếp tục phát huy năng lực "quy tụ", khẳng định vai trò và sự tin cậy với các nước về khả năng điều hòa, thích ứng linh hoạt và duy trì cân bằng trong quan hệ với các đối tác.

Đặc biệt, sự hình thành Cộng đồng ASEAN (chính thức ngày 31/12/2015) với 3 trụ cột về Chính trị-an ninh, Kinh tế, và Văn hóa-xã hội đã đánh dấu bước phát triển về chất, đưa ASEAN trở thành một thực thể chính trị-kinh tế mạnh mẽ và gắn kết đối với hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở Đông Nam Á và châu Á-Thái Bình Dương. Sau 1 thập kỷ hình thành, đứng trước tình hình thế giới với những biến động phức tạp, khó lường, cơ hội và thách thức đan xen, ASEAN vẫn giữ vững đà xây dựng Cộng đồng, duy trì đoàn kết, thống nhất, tiếp tục phát triển năng động và hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu, khẳng định vai trò trung tâm ở khu vực.

Về trụ cột Chính trị-an ninh, đến nay tỷ lệ triển khai Kế hoạch Tổng thể Chính trị-an ninh ASEAN 2025 đã đạt được 99,6%. Hợp tác chính trị-an ninh được thúc đẩy sâu rộng và toàn diện trên tất cả các kênh ngoại giao, quốc phòng, an ninh, tư pháp, khẳng định vai trò và đóng góp quan trọng của ASEAN đối với hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực.

Về trụ cột Kinh tế, những năm qua Cộng đồng Kinh tế ASEAN đã có những bước phát triển tích cực, với tỷ lệ triển khai Kế hoạch Tổng thể Trụ cột Kinh tế ASEAN đạt 93%. Với dự báo tăng trưởng năm 2025 là 4,7%, vượt xa mức trung bình của thế giới, hợp tác kinh tế ASEAN tiếp tục là điểm sáng. ASEAN hiện là nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới với GDP khoảng 3300 tỷ USD và thị trường 680 triệu dân, và dự báo vươn lên thứ 4 vào năm 2030.

Về trụ cột Văn hóa-xã hội, ASEAN tiếp tục triển khai Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Văn hoá Xã hội ASEAN (ASCC) 2025 với tỷ lệ đạt được là 99%; ưu tiên các nỗ lực ứng phó các vấn đề toàn cầu và hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương. Nhiều sáng kiến như Mạng lưới Làng xã ASEAN, Mạng lưới Một Sức khoẻ ASEAN và Trung tâm ASEAN về biến đổi khí hậu đã được thiết lập.

Ngoài ra, ASEAN cũng hướng tới mục tiêu làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác và giữ vai trò trung tâm ở khu vực thông qua nhiều khuôn khổ (ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ARF và ADMM+); và được lồng ghép vào hoạt động của từng trụ cột Cộng đồng ASEAN… Ngày càng nhiều đối tác đề nghị thiết lập, nâng cấp quan hệ với ASEAN, mở rộng hợp tác thực chất, nhất là trong lĩnh vực mới như tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, ứng phó biến đổi khí hậu… góp phần bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển bền vững ở khu vực.

Năm 2025, ASEAN kỷ niệm 10 năm hình thành Cộng đồng, bước vào năm cuối cùng triển khai các Kế hoạch Tổng thể 2025. Để chuẩn bị cho sự phát triển trong giai đoạn mới, ASEAN đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 cùng 4 chiến lược triển khai về Chính trị-an ninh, Kinh tế, Văn hóa-xã hội và Kết nối tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 (Kuala Lumpur, Malaysia, tháng 5/2025) hướng tới xây dựng một "ASEAN tự cường, năng động, sáng tạo và lấy người dân làm trung tâm". Hiện nay, ASEAN đang ưu tiên xây dựng lộ trình, xác định các ưu tiên, trọng tâm để thúc đẩy toàn diện, hiệu quả các văn kiện trên.

Việt Nam gắn bó trách nhiệm, cùng ASEAN phát triển tự cường và gắn kết

Năm 2025 cũng là mốc son đầy ý nghĩa với Việt Nam khi đánh dấu tròn 30 năm nước ta gia nhập "mái nhà chung" ASEAN (28/7/1995 - 28/7/2025). Hành trình 30 năm qua là minh chứng sống động cho khát vọng hội nhập mạnh mẽ, sâu rộng, cùng tinh thần tiên phong, trách nhiệm, chủ động của Việt Nam vì một Cộng đồng ASEAN đoàn kết và tự cường.

30 năm gắn bó cùng ASEAN đã ghi đậm dấu ấn Việt Nam, với nhiều đóng góp quan trọng, thiết thực.

Đối với ASEAN, sự tham gia của Việt Nam là một bước ngoặt lớn trong quá trình hình thành và phát triển của Hiệp hội, góp phần hiện thực hóa tầm nhìn của những người sáng lập ASEAN về gắn kết các quốc gia thành viên bằng khát vọng hòa bình, thịnh vượng và tinh thần đoàn kết, hiểu biết lẫn nhau.

Ngược lại, ASEAN cũng mở ra cánh cửa để Việt Nam xây dựng môi trường hòa bình và ổn định cho phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ chủ quyền và an ninh quốc gia, đẩy mạnh hội nhập quốc tế và nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Việt Nam tham gia ngày càng sâu rộng vào tất cả các lĩnh vực hợp tác của ASEAN theo phương châm "chủ động, tích cực và có trách nhiệm", từ đó đóng góp quan trọng cho sự trưởng thành và lớn mạnh của ASEAN. Với nỗ lực tích cực của Việt Nam, ý tưởng ASEAN-10 quy tụ toàn bộ các quốc gia thành viên ở Đông Nam Á đã được hoàn tất vào năm 1999.

Hiện nay, ASEAN là đối tác xuất khẩu lớn thứ tư và nhập khẩu lớn thứ ba của Việt Nam. Việc tham gia các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa ASEAN với các đối tác lớn là đòn bẩy để Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trong các liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu. Người dân cũng được hưởng lợi từ các chương trình hợp tác giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội, lao động, việc làm, văn hóa, thể thao của Hiệp hội... Những thành quả nêu trên đã góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện của Việt Nam trong 30 năm qua.

Các nghĩa vụ luân phiên trong ASEAN đã được Việt Nam hoàn thành xuất sắc. Theo đó, với vai trò nước chủ nhà Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 6 (năm 1998) chỉ 3 năm sau khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã cùng các nước thành viên chèo lái, đưa ASEAN vững vàng vượt qua các thách thức của cuộc khủng hoảng kinh tế-tài chính năm 1997, thông qua Chương trình Hành động Hà Nội, duy trì đà hợp tác và liên kết khu vực, hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2020. Những trọng trách mà ASEAN giao phó như Chủ tịch Ủy ban Thường trực ASEAN khóa 34, Chủ tịch ASEAN các năm 2010, 2020... đã gặt hái những thành quả đáng tự hào.

Đáng chú ý, trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020, Việt Nam đã nhanh chóng, linh hoạt thúc đẩy cách tiếp cận hiệu quả của ASEAN trước làn sóng bùng phát của đại dịch COVID-19, đề xuất nhiều sáng kiến quan trọng như Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về các tình huống khẩn cấp, Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai... Vượt lên mọi thách thức, Việt Nam phát huy thành công vai trò dẫn dắt, đưa con thuyền ASEAN bình yên đi qua sóng gió, căng buồm vươn xa…

Bên cạnh việc hoàn thành tích cực vai trò Chủ tịch luân phiên của ASEAN, Việt Nam còn có đóng góp quan trọng vào các quyết sách nhằm định hướng phát triển của ASEAN như thúc đẩy hoàn tất ý tưởng ASEAN-10, thông qua Chương trình Hành động Hà Nội 1998, Tầm nhìn ASEAN 2020 (vào năm 1997), Tuyên bố Hoà hợp ASEAN về xây dựng Cộng đồng ASEAN (vào năm 2003), Hiến chương ASEAN (năm 2007), Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 (năm 2015), và trong giai đoạn hiện nay là xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN đến năm 2045. Đây là những văn kiện quan trọng giúp định hướng cho con đường phát triển của ASEAN.

Việt Nam còn đề xuất sáng kiến và đăng cai tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN nhằm bổ trợ cho các diễn đàn, cơ chế chính thức của Hiệp hội, tạo cơ hội trao đổi rộng rãi về các ý tưởng, sáng kiến về hợp tác khu vực, góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN tự cường và bền vững trong tương lai. Sau hai lần tổ chức thành công tại Hà Nội (vào tháng 4/2024 và tháng 2/2025), Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF) đã dần trở thành hình mẫu về một diễn đàn thật sự của ASEAN, dành cho ASEAN, qua đó khẳng định vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong định hình tầm nhìn chiến lược ở khu vực.

Ngoài ra, cùng với việc nỗ lực thúc đẩy liên kết nội khối và trong khu vực, Việt Nam còn phát huy hiệu quả vai trò cầu nối trong mở rộng quan hệ đối ngoại của ASEAN với các quốc gia và khu vực khác. Hiện Việt Nam đang đảm nhiệm vai trò điều phối viên quan hệ giữa ASEAN với các đối tác như Trung Quốc, Ấn Ðộ, Nhật Bản, Hàn Quốc, hay Anh và New Zealand, để lại ấn tượng sâu sắc về sự chân thành và tin cậy với các nước đối tác.

Hội nghị cấp cao ASEAN 47: Xây dựng ASEAN "Bao trùm và Bền vững"

Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị cấp cao liên quan tại Kuala Lumpur (Malaysia) từ ngày 25 đến 28/10/2025 tiếp tục thể hiện cam kết đóng góp chủ động, tích cực, trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN.

Với chủ đề "Bao trùm và Bền vững", Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan là chuỗi Hội nghị quan trọng nhất, quy mô lớn nhất trong năm của ASEAN, với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN, Timor-Leste, lãnh đạo các nước đối tác, Tổng Thư ký Liên hợp quốc và Lãnh đạo nhiều tổ chức quốc tế và khu vực.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam cho biết Hội nghị cấp cao ASEAN lần này diễn ra vào đúng thời điểm ASEAN chuẩn bị bước sang giai đoạn phát triển mới, với Tầm nhìn mới, các Hội nghị lần này sẽ là dịp để Lãnh đạo các nước trao đổi các quyết sách chiến lược, củng cố môi trường hòa bình, ổn định, tạo thuận lợi cho phát triển, đồng thời thúc đẩy các liên kết khu vực thực chất và hiệu quả hơn, mở khóa tiềm năng, mở rộng không gian và mở hướng hợp tác mới cho ASEAN.

Dự kiến tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 47, Lãnh đạo các nước sẽ đánh giá kết quả  hợp tác ASEAN trong năm 2025 dưới chủ đề "Bao trùm và bền vững", định  hướng xây dựng Cộng đồng ASEAN thời gian tới, nhất là trên cơ sở xây dựng lộ  trình và ưu tiên thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các Kế hoạch  chiến lược về chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và kết nối, nâng cao hiệu  quả các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, thực chất hóa quan hệ đối ngoại của  ASEAN, củng cố và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN và trao đổi về các  vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm. Đặc biệt nhân dịp này, Lãnh đạo các nước sẽ ký Tuyên bố kết nạp Timor-Leste vào ASEAN.

Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại ASEAN, cho biết, một trong những kỳ vọng của Hội nghị cấp cao ASEAN 47 lần này còn là việc thông qua Hiệp định Thỏa thuận khung kinh tế số ASEAN (DEFA). Đây là một trong những sáng kiến trọng tâm của Lộ trình chuyển đổi số trong ASEAN, là bước tiến lớn thể hiện quyết tâm của các nước thành viên trong việc thúc đẩy hội nhập khu vực dựa trên nền tảng số, hướng tới mục tiêu đưa ASEAN trở thành khu vực có nền kinh tế số hàng đầu.

Trong bối cảnh đó, chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Malaysia lần này mang nhiều ý nghĩa quan trọng. Chuyến công tác khẳng định Việt Nam tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, góp phần củng cố hòa bình, ổn định, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để thực hiện các mục tiêu chiến lược của đất nước trong giai đoạn tới. Bên cạnh đó, Việt Nam khẳng định vai trò tiên phong và đóng góp trách nhiệm của Việt Nam trong ASEAN, tham gia và nỗ lực đóng góp vào thành công chung của các Hội nghị lần này, đưa hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả.

Ngoài ra, trong khuôn khổ chuyến công tác, Thủ tướng Chính phủ dự kiến còn có nhiều cuộc tiếp xúc song phương với các Lãnh đạo ASEAN, các quốc gia đối tác và tổ chức quốc tế, qua đó cùng trao đổi, đề xuất các sáng kiến để thúc đẩy hợp tác và tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề đang đặt ra hiện nay cho ASEAN và khu vực.

Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang, qua chuyến công tác này, Việt Nam một lần nữa khẳng định tầm quan trọng chiến lược của ASEAN trong chính sách đối ngoại cũng như cam kết nhất quán tiếp tục đóng góp tích cực, chủ động và trách nhiệm vào xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường, phát triển bao trùm và bền vững.