Chữ và nghĩa

Những bài viết về việc sử dụng từ ngữ trong dân gian, trong đời sống hàng ngày, trên các phương tiện truyền thông sao cho đúng, qua đó góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, đồng thời mang đến những thông tin lành mạnh, tích cực, nhân văn cho công chúng và xã hội.

• 
  Chữ và nghĩa: Thiêng liêng 2 tiếng "miền Nam"

  Người Việt Nam chúng ta đã quen với cách phân chia 3 vùng địa lý chính: Bắc Bộ, Trung Bộ, Nam Bộ - mà trong giao tiếp, mọi người vẫn quen gọi là miền Bắc, miền Trung và miền Nam. Bắc - Trung - Nam "chung một mái nhà" làm nên nước Việt Nam.

  1 ngày trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Tìm từ qua từ trong câu đố

  Câu đố là những "câu văn vần mô tả người, vật, hiện tượng... một cách lắt léo hoặc úp mở, dùng để đố nhau" ("Từ điển tiếng Việt", Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020). Ngay từ khi ngồi ghế trường phổ thông, chúng ta đã làm quen với câu đố. Đây là một thể loại văn học dân gian rất độc đáo.

  14 ngày trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Hành vi "phản chuẩn"

  "Chửi" là hành động "thốt ra những lời lẽ thô tục, cay độc để xúc phạm, làm nhục người khác" ("Từ điển tiếng Việt", Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020). Xem ra hành động này không được hay, không được khuyến khích.

  21 ngày trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: "... chồng lúa chiêm"

  Chắc là nhiều người sẽ nghĩ ngay tới câu tục ngữ "Gió Đông là chồng lúa chiêm". Nhưng cũng ít ai phát hiện ra sự lạ lùng này: Lúa chiêm có cần lấy chồng không nhỉ? Vô lý thật.

  28 ngày trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Nắm tay đến tối, gối tay đến sáng

  Câu tục ngữ này được viết đầy đủ là "Không ai nắm tay đến tối, gối tay đến sáng". Đây là một câu trong kho ngữ liệu của Trung tâm Việt Nam học (Viện Việt Nam học - VUSTA).

  1 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Buồn ngủ, buồn nghê…

  "Em tôi buồn ngủ, buồn nghê/ Buồn ăn cơm nếp, cháo kê, thịt gà/ Buồn ăn bánh đúc, bánh đa/ Củ từ, khoai nướng, cùng là cháo kê".

  1 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Chín và không chín

  "Con ra vườn hái cho mẹ mấy quả cà chua chín để lát nữa mẹ làm cơm nhé"! Bà mẹ nói với cô con gái nhỏ đang ngồi ở nhà ngoài như vậy. Một lát sau bước vào bếp, bà giật mình hét ầm lên: Ôi trời! Sao con lại ăn cà chua sống thế? Mẹ đã nấu chín đâu mà ăn?

  2 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Đắk Lắk - xưa và nay

  Chắc nhiều bạn yêu thơ, còn nhớ bài thơ "Ta đi tới" của Tố Hữu, trong đó có đoạn nói về một số địa danh Tây Nguyên: "Ai đi Nam Ngãi, Bình Phú, Khánh Hòa/ Ai vô Phan Rang, Phan Thiết/ Ai lên Tây Nguyên, Công Tum, Đắc Lắc/ Khu Năm dằng dặc khúc ruột miền Trung".

  2 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Chữ "gì" còn thiếu gì?

  Chữ "gì" còn thiếu gì? Chắc nhiều người sẽ ngạc nhiên không hiểu là câu hỏi (nghe có vẻ mơ hồ, khó hiểu này) muốn tìm hiểu điều gì?

  2 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Nếu tôi không lầm…

  "Nếu tôi không lầm" (hoặc "Nếu tôi không nhầm") có phải là một vế của câu ghép có cấu trúc "Nếu A thì B" không?

  2 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Gái dở hay gái rở?

  Một cô giáo dạy ngữ văn đã nhắn tin nhờ tôi giải đáp giúp một vấn đề liên quan đến chính tả. Đó là khi cô giảng câu ca dao "Anh như táo rụng sân đình/ Em như gái dở đi rình của chua", cô đã viết là "gái dở".

  3 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Tôi tôi vôi, bác bác trứng

  "Tôi tôi vôi, bác bác trứng" là một câu ghép có hai mệnh đề theo quan hệ đẳng lập. Nhưng nếu ta thay dấu phẩy (ở giữa) thành dấu chấm thì ta sẽ có 2 câu (Tôi tôi vôi. Bác bác trứng) đồng dạng cấu trúc: Chủ ngữ - vị ngữ - bổ ngữ.

  3 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Họ hàng nhà rắn qua một bài thơ

  Trong tiềm thức dân gian, rắn có rất nhiều đặc tính, phẩm chất khác lạ, biểu hiện qua các áng thơ văn, trong thành ngữ, tục ngữ.

  3 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Đêm trừ tịch và "độ dư cần thiết"

  Tết Ất Tỵ đã đến gần lắm rồi. Chúng ta chuẩn bị đón giao thừa vào đêm cuối cùng trong năm: Đêm trừ tịch.

  3 tháng trước 0
• 
  Chữ và nghĩa: Quán cóc…

  Chắc rất nhiều người nhớ và thuộc bài hát "Hà Nội mùa vắng những cơn mưa" (Trương Quý Hải phổ thơ Bùi Thanh Tuấn), trong đó có 2 câu rất hay: "Quán cóc liêu xiêu một câu thơ/ Hồ Tây, Hồ Tây tím mờ".

  3 tháng trước 0
• Xem thêm  ›