Cafe đầu tuần: Mourinho không còn là HLV

Mourinho từng nhận xét rất cay độc về các HLV cố thực hiện triết lý thế này: "Một số HLV cứ thua là nói: Tôi sẽ chết cùng triết lý của mình, nhưng mà bạn này, nếu bạn chết vì ý tưởng, bạn thật là ngu ngốc".

1. Chuyện thành bại ám ảnh Mourinho sâu sắc, có lẽ vì một kỷ niệm cay đắng từ khi còn bé. "Khi ấy tôi chỉ khoảng 9 hoặc 10 tuổi thì cha tôi bị sa thải vào đúng ngày Giáng sinh. Ông ấy là một huấn luyện viên, kết quả thi đấu không tốt, đã thua trận vào ngày 22 hoặc 23/12. Đúng ngày Giáng sinh, điện thoại reo và ông bị sa thải ngay giữa bữa trưa của gia đình" - Ông từng kể.

Nhìn vào tình hình của cả châu Âu hiện tại, khi những HLV có triết lý đang khủng hoảng nghiêm trọng, thì có vẻ Mourinho đã đúng. Ruben Amorim sắp bị sa thải ở MU. Ange Postecoglou cũng đang chật vật với CLB mới Nottingham Forest, sau khi bị buộc rời Tottenham. Enzo Maresca vừa thua trận cùng Chelsea, và cũng loay hoay với các ý tưởng.

Đến cả Pep Guardiola hay Mikel Arteta cũng đang hoang mang. Sau 8 năm, Pep Guardiola đã thay thế một thủ môn chơi chân điêu luyện là Ederson bằng Gianluigi Donnarumma, người có phản xạ siêu hạng; và cho phép Erling Haaland đá như một số 9 cổ điển thuần tuý, thay vì là một tiền đạo ảo.

Arsenal cũng đã bổ sung một tiền đạo cắm to cao là Victor Gyokeres, để tận dụng tốt hơn những pha bóng dài, sau nhiều năm bị chỉ trích vì không có mẫu cầu thủ như vậy. Martin Zubimendi, thay vì Declan Rice, sẽ đảm nhiệm vị trí tiền vệ phòng ngự số 6, kiểu mẫu giữ vai trò cốt lõi theo hình mẫu Tây Ban Nha như Rodri bên phía City.

Antonio Conte, một người bị cho là kém linh hoạt về chiến thuật, cũng thay đổi. Ông đã chuyển từ sơ đồ 3 hậu vệ sang 4 hậu vệ để phù hợp với Kevin De Bruyne ở Napoli, và cũng rất thành công với ý tưởng này.

Marcelo Bielsa, ví dụ điển hình nhất về mẫu HLV sẵn sàng "chết" trên sa bàn ý tưởng của mình, đã nhận biến cố ở Leeds United đúng với con người ông: Triết lý khiến ông được tôn vinh, nhưng cũng là lý do khiến ông bị sa thải.

Tất cả những HLV kể trên đều đang phải chật vật thích ứng với hoàn cảnh, theo nhiều cách khác nhau. Một số đã phải thoả hiệp. Một số mất phương hướng, thậm chí đã, và đang bị hoàn cảnh vùi dập.

Nhưng họ vẫn lầm lũi làm việc, và không đáp trả, cũng như thanh minh về nhận xét của Mourinho. Nói chung là mặc kệ, dù có thể ai cũng hiểu ông đang nhắm vào (những) ai.

2. Một lần nữa, HLV người BĐN lại cho thấy sự sắc sảo về ngôn từ của mình, từ độ "sát thương", cho đến năng lực hạ thấp người khác. Ngay cả khi đã trôi dạt sang các nền bóng đá thứ ba ở châu Âu, Mourinho vẫn khiến người khác phải nhắc đến ông.

Nhưng trên cương vị một HLV, chúng ta có thể đánh giá được ngay rằng ai đang tập trung làm công việc của mình: Những người dù chưa thể đến đích nhưng vẫn miệt mài với phận sự của họ - chiến thuật và con người; hay là một người có miệng lưỡi sắc sảo, nhưng từ lâu đã không thể tự định danh mình bằng những gì diễn ra trên sân cỏ, và sa bàn.

Lần gần nhất Mourinho giành được danh hiệu cách đây đã 4 năm, chức vô địch UEFA Conference cùng AS Roma. Fenerbahce đã sa thải ông sau vỏn vẹn hơn 1 năm, vì thành tích yếu kém, thái độ hay gây "chiến tranh dư luận", và bị loại sớm khỏi Champions League.

3. Mourinho có ý tưởng không? Thực ra là có. Ông là người đã nghĩ ra những nguyên tắc hạn chế lối chơi của bất kỳ đối thủ nào một cách hiệu quả. Ông là HLV tiên phong trong việc tạo ra tâm lý chiến một cách cực đoan, và luôn cho rằng một trận đấu bắt đầu ngay từ trong phòng họp báo.

Mourinho thậm chí có thể gây chiến tranh một cách… vu vơ, nhận xét về những mẫu người trái ngược mình (ông từng mỉa mai rất nặng nề về Claudio Ranieri), không hiểu là để đề phòng, hay đơn giản là muốn chà đạp một ai đó.

Tất nhiên, đấy hoàn toàn có thể là một phần của hệ thống niềm tin, hay nói sang hơn là triết lý, của Mourinho. Khác biệt là hệ thống của ông không hoạt động nhiều trên sân cỏ, mà là trên truyền thông, và trong phòng họp báo, những nơi mà từ lâu, Mourinho đã cho thấy rằng không ai là đối thủ của ông cả.

Nhưng cuối cùng thì HLV người BĐN cũng đang mắc phải một vấn đề mà chính ông đang mỉa mai: Ông cũng đang "chết" vì ý tưởng của chính mình. Chỉ khác là, Mourinho tin rằng mình khác biệt.

Nhưng nếu mọi thứ trong bóng đá chỉ quy đồng về chiến thắng, thì chính ông cũng đang là một HLV thất bại. Một người mà nếu không chiến thắng, sẽ chẳng còn gì, đúng nghĩa đen. Một người đã không còn tin vào những gì là chuyên môn của một HLV, đáng ra phải diễn ra ở sân cỏ, chứ không phải trên mặt báo.