Cafe đầu tuần: Donnarumma và cuộc 'tẩy não' của Pep

Năm 2008, sau khi tiếp quản ghế HLV Barca, Pep gọi cầu thủ đầu tiên lên văn phòng nói chuyện riêng, và người đó là… Victor Valdes.

1. Ông đặt 2 chấm tròn ở hai bên rìa vòng cấm, rồi bảo với thủ môn người TBN: Đây là 2 trung vệ của chúng ta. Khi cậu cầm bóng, cậu phát triển bóng với họ, và vở kịch bắt đầu.

Valdes tròn mắt. Chưa từng có ai muốn làm điều này. Tất nhiên là khi thực hành trên sân, anh gặp trục trặc không ít lần, thậm chí dẫn đến một số bàn thua. Nhưng Pep không hề khó chịu với Valdes, nếu anh làm đúng chỉ đạo: Cố gắng phối hợp với 2 trung vệ, và đó là bản lề trong lối chơi định hướng vị trí của Barca. Tất cả bắt đầu từ một thủ môn biết chơi chân và có khả năng phối hợp.

Pep là tín đồ của các nguyên tắc chiến thuật kiểu này. Ông đã từng thay ngôi sao Thierry Henry ra khỏi sân, sau khi thấy anh di chuyển không đúng như chỉ đạo. Ông cũng từng rút trung vệ tân binh Dmytro Chyhrynskyi, chỉ vài phút sau khi anh này phất bóng bậy lên phía trên, dù nguyên tắc của đội là phát triển bóng ngắn.

Nhưng mọi chuyện dường như đang thay đổi, với Donnarumma.

2. Phút thứ 37 trong chiến thắng của Manchester City trước Villarreal vào đầu tuần, Gianluigi Donnarumma bị Georges Mikautadze gây áp lực. Với sự bình tĩnh đáng kinh ngạc, thủ môn người Ý dùng chân trái khéo léo đưa bóng an toàn đến chân trung vệ John Stones.

Đấy là pha bóng làm nhiều người bất chợt nhớ đến Ederson, nhưng chắc chắn không phải kỹ năng tiêu biểu của Donnarumma, người đã khiến một HLV bảo thủ như Pep Guardiola phải thay đổi hệ thống.

Kể từ khi Donnarumma tới Etihad, Pep đã điều chỉnh đáng kể lối chơi của City: 42% đường chuyền từ thủ môn của họ mùa này là bóng dài, tăng đáng kể so với mức 30,5% mùa trước, cho thấy City đang thích nghi với thói quen của Donnarumma, vốn không giỏi dùng chân như Ederson.

Đôi khi thủ môn người Ý vẫn lúng túng và chuyền vội, như pha đưa bóng cho Josko Gvardiol trong trận thắng Brentford: Trung vệ của Man City phải vất vả hãm bóng và bị đối phương tạo áp lực ngay. Tuy nhiên Donnarumma chưa mắc một sai lầm nghiêm trọng nào dẫn đến bàn thua.

Guardiola dường như sẵn sàng đánh đổi khả năng kiểm soát bóng lấy sự an toàn, và Donnarumma đang mang lại điều đó: Anh giữ sạch lưới 5/8 trận ra sân. Cựu thủ môn của PSG đơn giản là một bậc thầy về cản phá.

Còn quá sớm để phân tích dữ liệu cứu thua của anh tại City do mẫu số còn nhỏ, nhưng pha cản phá xuất thần trong trận derby Manchester ở ngày ra mắt, từ chối cú đá quá hiểm của Bryan Mbeumo để ngăn United gỡ bàn, đã là một điểm nhấn khó quên trong sự nghiệp rồi.

Donnarumma ra mắt ở tuổi 16 cho Milan vào năm 2015, trước khi chuyển đến PSG năm 2021 và trở thành một trong những thủ môn hay nhất hành tinh, trên phương diện cản phá. Bổ sung anh, tức là Man City đã ưu tiên năng lực vượt trội này, thay vì cố gắng dùng thủ môn như một hậu vệ thứ 5 của hàng thủ. Chính khả năng cản phá của Donnarumma đã giúp Man City giữ bình tĩnh trong chiến thắng sít sao trước Brentford, và tự tin chơi thấp trước Arsenal khi dẫn bàn (đáng tiếc là họ vẫn thủng lưới ở phút cuối).

Sự xuất hiện của Donnarumma cũng nói lên rằng Pep đã chuyển sang một giai đoạn tư duy mới về bóng đá: Ông đã không còn quá đề cao hệ thống, mà tôn trọng năng lực của từng cá nhân hơn.

3. Trước đây, có nhắm mắt cũng kể ra được "gu" của Pep: Thủ môn chơi chân giỏi; các trung vệ có kỹ thuật tương đương một tiền vệ trung tâm; những tiền vệ giỏi giữ bóng và cảm quan vị trí siêu phàm; các cầu thủ chạy cánh đa năng, có thể lùi rất sâu và những tiền đạo ảo, không đơn thuần chỉ tìm kiếm bàn thắng.

Với sự xuất hiện của Donnarumma và những trụ cột được trọng dụng trong 2 mùa qua, dường như Pep đã thay đổi: Ông có thể chấp nhận một cú phất bóng dài cho Jeremy Doku mở tốc độ và lừa bóng đấu 1-1 đơn thuần ở biên, đẩy Erling Haaland lên rất cao và chỉ cần anh hoàn thành vai trò một số 9 cổ điển, hay chấp nhận rằng Donnarumma không cần chơi chân giỏi như Ederson, chỉ cần đảm bảo an toàn cho khung thành của Man City một cách tối đa.

Sau nhiều năm cố tìm kiếm sự hoàn hảo của hệ thống và phải chịu sự gãy đổ cùng các áp lực không đáng có, Pep đang thử giải bài toán lớn trong sự nghiệp theo một cách khác: Đơn giản hơn, và đặt nhiều niềm tin vào con người hơn.

Vì rốt cục, ông không thể đá thay bất kỳ ai trên sân được. Pep buộc phải tin rằng cốt lõi của bóng đá vẫn phải là con người, với tất cả sự ngẫu hứng của nó.

Phạm An