Bóng đá Đông Nam Á: 'Đất dữ' với HLV Nhật Bản

Việc Hà Nội FC sa thải HLV Makoto Teguramori là minh chứng mới nhất cho việc các HLV Nhật Bản không có duyên với Đông Nam Á, dù họ sở hữu trình độ chuyên môn cao và thành tích ấn tượng tại quê nhà.

1. HLV Toshiya Miura (2014-16) từng mang đến lối chơi kỷ luật và cứng rắn, phù hợp với thể hình nhỏ bé của các tuyển thủ Việt Nam, nhưng kết quả không như mong đợi khiến ông phải rời đi trong thất bại. Mới đây, HLV Makoto Teguramori - từng đưa U23 Nhật Bản vô địch châu Á năm 2016 - cũng bị CLB Hà Nội sa thải chỉ sau gần một năm, khi đội bóng chỉ giành được 1 điểm sau 3 trận đầu V-League, xếp thứ 11 trên bảng xếp hạng. Năm ngoái, Hà Nội FC cũng từng chia tay một ông thầy Nhật khác, Daiki Iwamasa.

Tại Thái Lan, hàng loạt HLV Nhật Bản nổi tiếng đã thất bại thảm hại. HLV Nishino Akira, người đưa tuyển Nhật Bản vào vòng 1/8 World Cup 2018, bị sa thải khi mất ngôi vô địch AFF Cup 2018 vào tay Việt Nam, rồi thất bại ở SEA Games 2019. Tiếp nối là HLV Takayuki Nishigaya với thành tích kém ở U23 Thái Lan, và gần đây nhất là HLV Futoshi Ikeda bị sa thải sau khi nữ Thái Lan thua Việt Nam hai lần tại AFF Cup nữ 2025 (1-0 và 1-3). Singapore cũng chứng kiến ba HLV Nhật Bản liên tiếp thất bại: Tatsuma Yoshida (2019-2021), Takayuki Nishigaya và Tsutomu Ogura, dù họ đều là những chiến lược gia tài năng.

Trái lại, các HLV Hàn Quốc lại đạt thành công vượt trội ở Đông Nam Á. HLV Park Hang Seo đã mang về cho bóng đá Việt Nam chức vô địch AFF Cup 2018, cùng HCV SEA Games 2019, 2021, cũng như vào vòng loại cuối cùng World Cup 2022 - một kỳ tích lịch sử. Sau đó, Kim Sang Sik đã trở thành HLV đầu tiên trong lịch sử Đông Nam Á vô địch cả AFF Cup và U23 Đông Nam Á, chỉ trong 7 tháng. Tại Indonesia, HLV Shin Tae-yong cũng gặt hái thành công nhất định, đặc biệt là việc lọt vào bán kết Asian Games 2018.

Thành công của các HLV Hàn Quốc nằm ở khả năng thích nghi nhanh chóng với văn hóa địa phương, xây dựng chiến lược dài hạn và tạo động lực cho cầu thủ, điều mà các HLV Nhật Bản thường thiếu.

2. Thất bại của các HLV Nhật ở Đông Nam Á xuất phát từ nhiều nguyên nhân sâu xa. Đầu tiên là khác biệt về triết lý bóng đá và văn hóa. Bóng đá Nhật Bản nhấn mạnh vào kỷ luật nghiêm ngặt, chiến thuật dài hạn và phát triển cầu thủ trẻ, trong khi Đông Nam Á ưu tiên kết quả tức thì và lối chơi linh hoạt, giàu cảm hứng. Các HLV Nhật thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh, dẫn đến thành tích kém như trường hợp HLV Futoshi Ikeda sử dụng nhiều cầu thủ trẻ ở tuyển nữ Thái Lan, khiến đội thua sốc trước Việt Nam và Ấn Độ. Thứ hai, rào cản giao tiếp và văn hóa là yếu tố lớn. Ngôn ngữ và phong cách làm việc của các HLV Nhật Bản thường cứng nhắc, khó hòa nhập với cầu thủ Đông Nam Á vốn quen với sự gần gũi, khích lệ tinh thần.

Và thứ ba, áp lực từ kỳ vọng cao và sự thiếu kiên nhẫn của các liên đoàn khiến các HLV Nhật Bản nhanh chóng bị sa thải. Ví dụ, LĐBĐ Thái Lan (FAT) đã hết kiên nhẫn với HLV Ikeda sau chuỗi thất bại, dù ông từng dẫn dắt tuyển nữ Nhật Bản ấn tượng tại World Cup 2023. Cuối cùng, sự cạnh tranh khốc liệt trong khu vực, với sự trỗi dậy của Việt Nam, Indonesia và Myanmar, đòi hỏi sự thích nghi nhanh chóng mà các HLV Nhật Bản chưa làm tốt. Họ thường mắc sai lầm chiến thuật, thiếu quyết tâm và phản ứng chậm chạp, tương tự như thất bại của Nhật Bản tại Asian Cup 2023.

Tóm lại, dù các HLV Nhật Bản tài năng, thất bại ở Đông Nam Á phản ánh khoảng cách văn hóa và chiến lược. Để thay đổi, cần sự kiên nhẫn từ cả hai bên, giúp họ hòa nhập tốt hơn, như các đồng nghiệp Hàn Quốc. Liệu "lời nguyền" này có bị phá vỡ trong tương lai?