Barcelona toang phòng ngự: Ai thích, mời ghi bàn!

Cuộc khủng hoảng phòng ngự đang diễn ra với Barcelona, đến mức Lamine Yamal không hài lòng. Mới nhất thảm họa dẫn đến trận hòa 3-3 với Club Brugge.

Mùa trước, hàng thủ dâng cao là "đặc sản" của Barca với Hansi Flick. Giờ đây, cách đá này trở thành cái bẫy của chính họ, tạo cơ hội cho các đối thủ thoải mái ghi bàn.

Gặp Barca là cơ hội tỏa sáng

Barcelona rời sân Jan Breydel với chỉ 1 điểm, sau khi hòa Club Brugge 3-3, trận đấu mà Lamine Yamal tỏa sáng rực rỡ nhưng vẫn bất lực trước những sai lầm tập thể. Những thống kê sau trận nói lên tất cả: Carlos Forbs trở thành người trẻ nhất trong lịch sử Champions League vừa ghi bàn vừa kiến tạo trước Barca; 2 bàn thua đầu tiên xảy ra trong 16 phút 35 giây kể từ khi bóng lăn - chưa bao giờ họ thủng lưới 2 bàn nhanh đến thế ở sân chơi danh giá nhất châu Âu; và đội bóng xứ Catalunya thủng lưới ít nhất 1 bàn trong 1 trận liên tiếp trên mọi đấu trường. Không thể nói đó là tai nạn, mà là một hệ thống đang sụp đổ.

Từ đầu mùa, Barcelona của Hansi Flick vẫn trung thành với triết lý pressing và kiểm soát tầm cao, thứ bóng đá mang đến thành công vượt ngoài dự kiến mùa trước. Hàng thủ thường xuyên dâng lên đến giữa sân để bóp nghẹt không gian đối thủ, nhưng thay vì kiểm soát, họ lại để chính mình rơi vào chiếc bẫy của sự liều lĩnh. Khi các tuyến không còn đồng bộ và cường độ pressing giảm sút, mọi sai sót đều trở thành bàn thua. Brugge, với sức trẻ và tốc độ, chỉ cần vài đường chuyền là xuyên phá được toàn bộ hệ thống phòng ngự của Barca, điều từng là bất khả thi ở mùa trước, như trường hợp Kylian Mbappe việt vị 8 lần trong trận "El Clasico" đầu tiên trong loạt 4 trận trên mọi đấu trường.

Căn nguyên của vấn đề nằm ở sự chênh lệch giữa ý tưởng và thực tế. Flick muốn pressing cao, nhưng đội bóng của ông không còn đủ sức để duy trì điều đó trong suốt 90 phút. Sự ra đi của Inigo Martinez, người chuyển đến Al Nassr, như một hình thức giúp CLB giảm quỹ lương để đăng ký Marcus Rashford, lấy đi của Barca một thủ lĩnh hàng thủ, một trung vệ có khả năng điều chỉnh vị trí và chỉ huy các đồng đội. Không ai còn đủ bản lĩnh và kinh nghiệm để ra hiệu lùi đội hình khi cần, để "đọc" sớm tình huống và cắt bóng trước khi đối thủ bứt tốc.

Trong khi đó, cường độ pressing của tuyến trên cũng giảm rõ rệt. Các tiền đạo cánh, vốn là mắt xích khởi động cho lối chơi áp sát, không còn theo sát hậu vệ biên đối phương như trước. Yamal ít phòng ngự hơn, như đặc quyền "số 10", nên Jules Kounde thêm vất vả. Phía cánh trái, nguồn tin từ phòng thay đồ Barca từng đề cập với El Pais về Rashford: "Khi có bóng, cậu ấy rất hay, nhưng không có bóng thì cực tệ". Trận đấu ở Bỉ nói rõ vấn đề này. Rashford không biết pressing, khiến vị trí hậu vệ trái của Alejandro Balde là một thảm họa.

Chỉ cần một đường bóng dài ra sau lưng hàng thủ dâng cao, Barcelona lập tức rơi vào thế chống đỡ bị động. Forbs chính là ví dụ hoàn hảo: Anh tận dụng khoảng trống mênh mông phía sau Balde để lao lên như một cỗ tên lửa, chuyền "dọn cỗ" cho Tresoldi đánh bại Szczesny mở tỷ số.

Bàn thua thứ 2 còn khủng khiếp hơn. Barca dâng cả đội hình lên đá phạt góc, Brugge phản công như thể họ đang chơi pinball: Bóng được bật liên tục với tốc độ nhanh từ vòng cấm địa nhà, Forbs ở giữa sân bật tường với Christos Tzolis, sau đó thoát ra sau lưng Balde - người thể hiện sự lưỡng lự trong việc áp sát - rồi thoải mái buộc Szczesny phải vào lưới nhặt bóng. Đây là kỷ lục: Ở tuổi 21 và 231 ngày, anh là người trẻ nhất vừa ghi bàn vừa kiến tạo trong một trận Champions League với Barca. Để chứng kiến kỷ lục cũ, chúng ta phải ngược về thế kỷ 20: David Beckham ghi bàn và kiến tạo cho MU tại Old Trafford hồi mùa Thu 1998, khi 23 tuổi và 137 ngày.

Hệ thống hỏng

Kounde (một phần vì vấn đề thể lực không ổn định từ đầu mùa) và Balde, 2 hậu vệ biên hàng đầu thế giới mùa trước, lại trở thành điểm yếu chí mạng. Đôi khi Eric Garcia hoặc Araujo đá phải, nhưng hiệu quả cũng không tốt. Hệ thống của Flick đang xung đột. Chính vì thế, trong thời gian qua, những bàn thắng mà Yamal, Ferran Torres và Rashford mang về không phải lúc nào cũng bù được rắc rối mà tuyến sau gây ra. Sự thiếu hỗ trợ từ các tiền vệ càng khiến vấn đề thêm trầm trọng.

Với Pedri chấn thương, tuyến giữa càng hổng. Marc Casado chưa thể hiện được chất lượng như anh từng có hồi đầu mùa giải trước. Tuyến giữa Barca gần như mất hẳn người che chắn trước hàng thủ. Bàn thắng thứ 3 của Brugge khai thác hết toàn bộ vấn đề mà Barca trải qua: Vanaken chọc khe từ giữa sân, Forbs luồn ra sau Balde vào trung lộ, băng xuống thực hiện cú lốp bóng qua Szczesny.

Sự xoay tua liên tục ở vị trí trung vệ cũng làm tan rã sự ổn định. Cubarsi, Eric Garcia và Araujo thay phiên nhau đá cặp, nhưng không ai thực sự ăn ý. Araujo mạnh mẽ, nhưng hợp làm dự bị ở vị trí… trung phong; Eric hay Cubarsi đều thiếu sự quyết liệt mà Inigo thể hiện mùa trước. Giờ người ta mới thấy cựu trung vệ Bilbao quan trọng thế nào khi Flick giành 3 danh hiệu trong mùa giải đầu tiên ở Barcelona. Họ mất đi chốt để kích hoạt bẫy việt vị hợp lý nhất. Mbappe vừa trừng trị Barca ở "El Clasico", và trước đó Girona cũng "tra tấn" họ.

Từ đây, vấn đề thiếu Raphinha càng trở nên rõ ràng. Rashford hiệu quả trong tấn công, nhưng còn lâu mới đạt được giá trị mà Rafa mang lại trong triết lý của Flick. Mùa trước, Raphinha được ví von cứ chạm bóng là ghi bàn (34 bàn, 23 kiến tạo), đồng thời là chiến binh duy trì hệ thống pressing hiệu quả. Club Brugge có kế hoạch hoàn hảo để khai thác điểm yếu mà Barca lộ rõ từ ngay trận đầu tiên trong mùa giải, nên Rashford hoàn toàn bị loại bỏ, với một trong những trận kém nhất từ ngày làm việc cùng Flick. Anh chỉ thắng 20% tranh chấp tay đôi khi bóng lăn trên mặt cỏ. Một số người bắt đầu hiểu rõ hơn vì sao Ruben Amorim không cho Rashy cơ hội. Không phải ngẫu nhiên mà Flick nhắc ít nhất 2 lần, trước và sau trận thua tại Bernabeu: "Chúng tôi nhớ Raphinha. Cậu ấy rất quan trọng, chúng tôi mong Rafa trở lại càng sớm càng tốt".

Flick đang đứng trước bài toán hóc búa. Lối chơi dâng cao là linh hồn của triết lý kiểm soát mà ông theo đuổi, nhưng để vận hành nó, đội bóng cần đồng bộ, kỷ luật và thể lực ở mức cao nhất. Khi một mắt xích yếu đi, ở đây là cường độ pressing và tổ chức bọc lót, toàn bộ hệ thống sụp đổ. Giống như một chiếc chăn kéo quá căng: Che được đầu thì hở chân. Vấn đề không chỉ là chiến thuật, mà còn là tâm lý. Khi liên tục thủng lưới sớm, các cầu thủ bắt đầu hoảng loạn, mất kỷ luật và dồn lên quá vội để tìm bàn gỡ. Mỗi pha bóng phản công lại trở thành nỗi ám ảnh, và cứ thế, vòng xoáy mất kiểm soát lặp lại. Chuỗi 9 trận liên tiếp thủng lưới (14 bàn thua) là kết quả tệ nhất kể từ tháng 3/2013. Ngày đó, họ không giữ sạch lưới 13 trận liền (21 bàn thua), nhưng cuối cùng vô địch La Liga với 100 điểm.

Để khắc phục, Flick cần tái thiết từ nền tảng. Nhưng chính ông cần thay đổi, Barcelona không thể chơi hàng thủ dâng quá cao trong mọi trận. Cần biết khi nào phải lùi, đặc biệt trước các đối thủ có tốc độ. Bên cạnh đó, ông phải tái tạo lá chắn ở giữa sân. Pedri chấn thương cũng vì bị vắt kiệt sức cho nhiều vai trò. Flick sớm nhìn thấy vấn đề, nên tìm cách chiêu mộ Thomas Partey theo dạng tự do nhưng không thành.

Barcelona vẫn có đủ chất lượng cầu thủ để khôi phục khả năng phòng ngự, nhưng điều họ thiếu là sự tổ chức và ý chí tập thể. Ở trận Club Brugge, Lamine Yamal tức giận và thường xuyên lùi về tận giữa sân để dẫn dắt (anh phát động bàn gỡ 1-1 với đường chuyền từ sân nhà). Ghi 3 bàn, 3 lần bóng trúng xà ngang/cột dọc, nhưng phải nhờ VAR để rời Bỉ với 1 điểm, Flick phải thay đổi mạnh mẽ.