Bảo tồn di tích quốc gia đặc biệt đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm

Đền thờ Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, xã Nguyễn Bỉnh Khiêm, thành phố Hải Phòng từ lâu trở thành điểm du lịch nổi tiếng của thành phố Hoa phượng đỏ. Đền thờ gắn liền với cuộc đời, sự nghiệp của vị Trạng nguyên triều Mạc Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Hiện nay, đền thờ còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, chính vì vậy, ngày 23/12/2015, đền thờ được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt.

Những năm gần đây, chính quyền và nhân dân trong xã thường xuyên gìn giữ, trùng tu, tôn tạo, trở thành nơi giáo dục truyền thống tôn sư trọng đạo, tấm gương sáng của Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm để thế hệ trẻ học tập, noi theo.

Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm được xây dựng ngay sau khi ông mất và hoàn thành vào cuối năm 1586. Trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, hiện nay, đền thờ có diện tích trên 91 nghìn m2 tại thôn Trung Am gồm nhiều hạng mục: Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm, đền thờ thân phụ, thân mẫu, am Bạch Vân, quán Trung Tân, tháp bút, mộ phần cụ Nguyễn Văn Định thân phụ của ông.

Hiện nay, đền thờ còn lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị lịch sử cao với niên đại từ thế kỷ XVII như, bát bửu, bản chúc, long ngai, câu đối, bài vị, đại tự, bát hương, bia đá…

Ông Hoàng Tiến Luân, làng Cổ Am, thành phố Hải Phòng, sống gần đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm chia sẻ, là người dân sống ở gần ngôi đền, ông rất tự hào và vinh dự được làm người con quê hương Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm là một danh nhân văn hóa, ông không chỉ nổi tiếng ở Việt Nam mà trên thế giới nhiều người biết đến tên tuổi của ông. Nhân dân địa phương rất mong muốn thành phố, các cấp, ngành, tổ chức quan tâm đầu tư hơn nữa bảo tồn, gìn giữ đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm để nơi đây không chỉ là điểm du lịch mà còn là nơi giáo dục truyền thống yêu nước, tôn sư trọng đạo và truyền thống hiếu học của dân tộc.

Bà Phạm Thị Nguyệt, Phó Giám đốc Trung tâm Ăn uống dịch vụ thiết yếu và Quản lý di tích xã Nguyễn Bỉnh Khiêm, thành phố Hải Phòng cho biết, hiện nay, đền thờ Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm còn lưu giữ được những câu đối, đại tự, cuốn thư trang trí hoa văn đặc trưng mang phong cách nghệ thuật của triều Nguyễn. Những đôi câu đối trong đền bằng chữ Hán với nội dung ca ngợi tài năng, đức độ của Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Đặc biệt gian hậu cung có thờ bức tượng của Trạng trình được tạc năm 1991 do nghệ nhân Hoàng Sầm, làng Bảo Hà, xã Đồng Minh nay là xã Vĩnh Hải, thành phố Hải Phòng tạc. Bức tượng miêu tả trạng nguyên trong trang phục triều đình, mang đậm nét dân gian, thể hiện thần thái uyên bác của một đại nho.

Năm 2024, đền thờ Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm được thành phố Hải Phòng đầu tư kinh phí trùng tu, tôn tạo nhằm bảo tồn, phát huy giá trị của di tích, từ đó thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan chiêm bái.

Ngày 17/1/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 151/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm. Quy mô quy hoạch gồm: Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm, quán Trung Tân, tháp bút Kình Thiên. Khu vực phát huy giá trị khu di tích gồm: Nghiên Thiên Tạo, ao làng Nguyễn Bỉnh Khiêm, nhà thờ họ và vườn hoa, sân lễ hội…

Hằng năm, lễ hội đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm được tổ chức từ ngày 27 - 29 tháng 11 âm lịch với những nghi thức như lễ Mộc dục, rước văn, cáo yết và nhiều hoạt động văn hóa: Đấu vật, cờ tướng, múa tứ linh, đua thuyền, pháo đất, đu sòng, múa rối cạn, rối nước…

Đền thờ Trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân trong vùng mà còn là nơi để tri ân những đóng góp của danh nhân văn hóa trong lịch sử của dân tộc Việt Nam.