Arsenal: Arteta đã tìm thấy nhịp thở mới cho tuyến giữa

Sự linh hoạt trong tuyến giữa vốn không phải điều xa lạ với Arsenal dưới thời Mikel Arteta, nhưng mùa này, cách họ vận hành khu trung tuyến đang đạt đến một cấp độ hoàn toàn khác.

Sự xuất hiện của 2 tân binh Martin Zubimendi và Eberechi Eze đã mang đến một nguồn năng lượng tươi mới, kỹ thuật hơn, mềm mại hơn và giàu tính sáng tạo hơn.

Nhịp thở mới cho Arsenal

Arteta luôn là người tin vào "tuyến giữa biết thở", nơi các cầu thủ liên tục hoán đổi vị trí, tạo ra những tam giác di chuyển linh hoạt và mở ra khoảng trống ở những khu vực khó đoán. Tuy nhiên, sự xuất hiện của Zubimendi từ Real Sociedad và Eze từ Crystal Palace đã nâng cấp khái niệm đó lên một tầm cao mới. Họ không chỉ chuyền bóng tốt, mà còn biết cách di chuyển để giải phóng không gian cho đồng đội, yếu tố Arteta từng nhấn mạnh sau chiến thắng Bilbao 3-0 ở giai đoạn tiền mùa giải.

"Với phẩm chất của họ và cách họ bổ trợ cho nhau trong cùng một không gian, chúng tôi đang thấy một bước tiến mới trong lối chơi, giúp đội bóng trở nên khó lường và nguy hiểm hơn ở các vị trí giữa sân", Arteta nói.

Khi Odegaard phải ngồi ngoài, nhiều người lo rằng Arsenal sẽ thiếu đi "bộ não sáng tạo". Nhưng thực tế, đội bóng không chỉ duy trì khả năng kiểm soát mà còn trở nên trực diện và sắc bén hơn. Những đường bóng chéo, những pha bấm bóng vào hành lang trong giờ đây xuất hiện thường xuyên hơn, nhờ khả năng xoay xở và chọn vị trí của Zubimendi, cùng nhãn quan tấn công tinh tế của Eze.

Một ví dụ tiêu biểu là ở trận thắng West Ham 2-0 trước kỳ nghỉ quốc tế. Khi hậu vệ trái Riccardo Calafiori bó vào trung lộ, Zubimendi lập tức di chuyển để hút người, kéo Mateus Fernandes khỏi vị trí kèm Odegaard (trước khi anh rời sân vì chấn thương). Khoảng trống đó cho phép Declan Rice tung đường chọc khe cho Bukayo Saka thoát xuống. Dù bàn thắng bị từ chối vì lỗi việt vị, ý đồ chiến thuật của Arsenal đã quá rõ ràng: Một hệ thống có thể tự tạo cơ hội mà không cần phụ thuộc vào "số 10 truyền thống".

Ở trận gặp Leeds hồi tháng 8, Zubimendi và Calafiori lại cùng nhau bó vào trung lộ, kéo giãn hàng thủ đối phương bằng cách tạo ra tình huống "box midfield" (4 tiền vệ tạo thành hình hộp). Rice di chuyển thông minh để kéo hậu vệ, mở ra khoảng trống cho Viktor Gyokeres, người kết thúc pha bóng bằng một cú sút không thể cản phá. Cách vận hành này cho thấy Arsenal đang phát triển thứ bóng đá đa nhịp, nơi mọi vị trí đều có thể tham gia vào công đoạn sáng tạo.

"Công tắc chiến thuật" của Arteta

Nếu Zubimendi là người điều tiết nhịp độ, thì Eze chính là "tia lửa" ở phần cuối của mỗi pha triển khai. Cầu thủ người Anh đang cho thấy anh không chỉ mang đến kỹ năng rê bóng và khả năng tạo đột biến, mà còn giúp Arsenal tấn công theo một hướng hoàn toàn khác, dọc biên trong và hành lang nửa không gian (half-space).

Trong chiến thắng 3-0 trước Nottingham Forest, khả năng di chuyển không bóng của Zubimendi đã mở khóa cả hệ thống pressing của đối thủ. Khi Forest cố gắng bóp nghẹt Calafiori, Zubimendi băng lên hút người, tạo khoảng trống cho hậu vệ người Ý xử lý bóng thoải mái. Chỉ cần một nhịp chạm, Calafiori bấm bóng vào khe cho Eze băng xuống, và cú căng ngang của anh giúp Gyokeres nhân đôi cách biệt. Một pha bóng thể hiện đúng tinh thần của Arteta: Tạo ra lợi thế bằng di chuyển thông minh, không phải bằng tốc độ hay thể lực thuần túy.

Eze cũng là nhân tố giúp Arsenal linh hoạt trong các đợt tấn công "vỗ mặt" vào khu vực cấm. Ở trận gặp Olympiacos tại Champions League, Arsenal tấn công trực diện bằng các đường chuyền chéo nhanh. Khi Zubimendi kéo giãn tuyến giữa bằng việc di chuyển lên cao, Mikel Merino có không gian để chuyền vào khoảng trống cho Odegaard.

Một điểm đáng chú ý khác là cách Eze và Zubimendi hỗ trợ cho Gyokeres. Arsenal hiện đang là một trong những đội khai thác hành lang trong hiệu quả nhất châu Âu. Theo thống kê, gần 40% cơ hội nguy hiểm của họ mùa này đến từ các pha bóng được chuyền chéo hoặc sệt vào khu vực giữa trung vệ và hậu vệ biên đối phương. Điều này chỉ có thể thực hiện khi tuyến giữa vận hành mượt mà, và ở đó, Zubimendi là mắt xích chính.

Không chỉ chuyền bóng chính xác, Zubimendi còn giúp Arsenal tái tạo cấu trúc pressing và phản công. Anh thường xuyên "ngụy trang" như một trung vệ thứ ba trong khâu phát triển bóng, cho phép Calafiori hoặc Timber bó vào giữa tạo thế 3-2-5 khi tấn công. Khi Eze di chuyển rộng, Zubimendi lập tức trám vào khoảng trống để duy trì tính cân bằng.

Ở trận thắng West Ham, Zubimendi còn góp dấu ấn trong pha bóng dẫn đến quả phạt đền của Jurrien Timber. Khi Eze kéo lên cao khiến Fernandes phải rời vị trí, Zubimendi tung đường chọc khe tinh tế vào đúng hành lang trong cho Timber băng xuống. Pha bóng đó khép lại trận đấu, và cũng khẳng định: Zubimendi không chỉ là người giữ nhịp, anh là "công tắc chiến thuật" mở ra mọi phương án tấn công của Arsenal.

Zubimendi và Eze không đơn thuần thay thế Odegaard, mà đang mở rộng không gian sáng tạo cho toàn đội. Arsenal không còn phụ thuộc vào một "nhạc trưởng" duy nhất. Thay vào đó, họ có một "ban nhạc" biết ứng biến, nhịp nhàng và ăn ý.