80 năm Quốc khánh: Việt Nam viết nên câu chuyện thành công lớn

Trong 80 năm qua, Việt Nam đã phát triển từ một quốc gia đứng ngoài chính trường quốc tế thành một quốc gia được kính trọng, cam kết theo đuổi chủ nghĩa đa phương.

Đây là nhận định của Tiến sĩ Kambiz Ghawami - Chủ tịch Ủy ban Đức của Tổ chức Hỗ trợ Đại học Thế giới (WUS) - trong cuộc trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại Đức. Ông cho rằng Việt Nam đã đúng khi chứng minh được rằng nhiều thách thức hiện nay xuất phát từ sự thiếu tôn trọng luật pháp quốc tế.

Tiến sĩ Kambiz Ghawami nhắc lại việc cộng đồng quốc tế đã 2 lần bầu Việt Nam làm thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, thể hiện sự ghi nhận vai trò quan trọng của quốc gia Đông Nam Á đối với hòa bình và an ninh thế giới. Theo ông, do Việt Nam hiểu rõ những tội ác chiến tranh từ lịch sử của chính mình nên lời nhắc nhở của nước này đối với cộng đồng quốc tế về việc tôn trọng luật pháp quốc tế luôn đáng tin cậy.

Cũng theo nhà kinh tế và luật sư của Đức này, các chuyến công du cấp cao của các lãnh đạo Việt Nam tới châu Âu, Bắc Mỹ, châu Phi, châu Á và Mỹ Latinh cho thấy mạng lưới quan hệ rộng lớn mà Việt Nam đã xây dựng được trong những năm qua. Một ví dụ gần đây về chủ nghĩa đa phương của Việt Nam trong trao đổi thương mại quốc tế là việc kỷ niệm 5 năm thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) ngày 1/8 vừa qua. Nhờ có hiệp định này, Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại quan trọng nhất của EU trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và là đối tác lớn thứ 16 của EU trên toàn thế giới. Chỉ một tuần trước đó, ngày 23/7, Chính phủ Đức đã thông qua những bước cần thiết và trình lên Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag) và Hội đồng Liên bang (Thượng viện - Bundesrat) phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư EU - Việt Nam (EVIPA). Tiến sĩ Ghawami cho rằng tất cả những điều này cho thấy Việt Nam không còn là một quốc gia ngoài cuộc mà đã trở thành một thành viên tích cực, được cộng đồng quốc tế tôn trọng.

Cùng quan điểm, ông Rolf Schulze - Chủ tịch Hội Đức-Việt, cựu Đại sứ Đức tại Việt Nam - chia sẻ: "Nếu chúng ta nhìn lại lịch sử gần đây của Việt Nam, tôi có thể nói đây là một câu chuyện thành công to lớn. Việt Nam đã tiến một bước dài. Việt Nam từng trải qua quá khứ khó khăn nhưng đã vượt qua một cách ngoạn mục. Giờ đây, Việt Nam là một đất nước hiện đại, bước vào kỷ nguyên vươn mình, phát triển cả về kinh tế, xã hội và chính trị theo một cách tích cực".

Cũng theo ông Schulze, Việt Nam là một câu chuyện thành công thực sự, cũng giống như quan hệ song phương Việt Nam - Đức. Năm nay, hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Ông Schulze cho biết Hội Đức - Việt mới đây đã tổ chức một hội nghị lớn tại Berlin để nhìn lại những thành tựu mà hai nước cùng đạt được.

Nói về những thành tựu kinh tế - xã hội của Việt Nam sau 40 năm Đổi Mới, Tiến sĩ Ghawami - người cũng là Ủy viên Hội đồng của Đại học Việt Đức ở Thành phố Hồ Chí Minh - cho rằng điều khiến ông ấn tượng nhất là những tiến bộ đáng kể mà Việt Nam đã đạt được trong lĩnh vực giáo dục trong 40 năm qua, một phần nhờ vào những cải cách bắt đầu từ năm 2006 -  2010. Tiến sĩ Ghawami cho rằng việc đầu tư cho giáo dục là hướng đi rất có triển vọng. Quyết định gần đây của Chính phủ Việt Nam và các phiên thảo luận tại Quốc hội về việc giảm học phí và phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 – 5 tuổi là bước tiến quan trọng cho sự phát triển tương lai của đất nước.

Trong khi đó, ông Schulze bày tỏ ấn tượng về tinh thần và đạo đức làm việc của con người Việt Nam, cũng như việc người Việt Nam luôn giải quyết các vấn đề một cách linh hoạt, phù hợp với thực tiễn, luôn hướng về tương lai và giữ tinh thần lạc quan. Theo ông, Việt Nam hiện có một lực lượng lao động được đào tạo tốt, cơ sở hạ tầng ngày càng phát triển và nền công nghiệp đang trên đà vươn lên. Ngoài ra, còn một điều rất quan trọng khác là Việt Nam có nền chính trị ổn định. Ông  Schulze cho rằng tất cả những điều trên là những thành tựu mà Việt Nam có quyền tự hào. Ông cũng đề cập đến việc Việt Nam là quốc gia đầu tiên đạt được 5/8 Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (MDG 2015), đặc biệt trong các lĩnh vực giảm nghèo, phổ cập giáo dục, chăm sóc sức khỏe và trao quyền cho phụ nữ...; đồng thời là quốc gia tiên phong, tích cực thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG 2030).

Đánh giá về việc tiếp tục thực hiện SDG đúng thời hạn vào năm 2030, Tiến sĩ Ghawami cho rằng đây là mục tiêu tham vọng nhưng Việt Nam vẫn có thể đạt được. Để thực hiện thành công 17 SDG trong thời gian tới, Tiến sĩ Ghawami tin rằng Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn vào nguồn nhân lực, khoa học công nghệ, y tế và cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng Việt Nam cần thiết kế chương trình giảng dạy ở trường học sao cho các SDG gắn kết chặt chẽ với ý nghĩa giáo dục, vì sự phát triển bền vững, giống như cách Đức đã triển khai thành công trong nhiều năm qua với "Khung chương trình Giáo dục vì sự Phát triển Bền vững".

Đối với câu hỏi Việt Nam cần bồi dưỡng tinh thần "tự lực, tự chủ, tự chịu trách nhiệm và tự hào dân tộc" như thế nào để vững bước vào kỷ nguyên mới trước những diễn biến địa chính trị phức tạp trên thế giới và tác động của công nghệ số, ông Schulze cho hay: "Chúng ta đang ở trong điều kiện địa chính trị phức tạp nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai. Trật tự quốc tế dựa trên luật lệ đang bị đe dọa. Các nước lớn đang tìm cách thay đổi trật tự bằng sức mạnh quân sự. Điều này vừa là thách thức, vừa là mối đe dọa đối với toàn thể cộng đồng quốc tế, đối với châu Á, châu Âu, các nước lớn nhỏ, với cả Việt Nam và Đức. Cho đến nay, Việt Nam đã tìm được giải pháp dung hòa trong nhiều cuộc xung đột quốc tế, nhưng tôi nghĩ hai nước cùng chia sẻ lợi ích chung là pháp quyền, luật pháp quốc tế và các quy định dựa trên luật lệ".

Còn theo Tiến sĩ Ghawami, để Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới một cách thành công, cần có một số phương pháp tiếp cận chiến lược trong bốn lĩnh vực chính.

Thứ nhất là tăng cường tự chủ về chính trị và kinh tế, đa dạng hóa quan hệ đối tác. Việt Nam cần duy trì độc lập về chính sách đối ngoại bằng cách cân bằng các quan hệ đối tác chiến lược với các chủ thể khác nhau mà không trở nên phụ thuộc. Thúc đẩy khả năng phục hồi kinh tế thông qua việc mở rộng chuỗi cung ứng nội địa, đầu tư vào các ngành công nghiệp bền vững và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước.

Thứ hai là tự tin vào chuyển đổi số. Chính sách nghiên cứu và phát triển độc lập củng cố tính độc lập về công nghệ trong dài hạn. Hệ thống giáo dục cần tập trung hơn vào kỹ năng số, tư duy phản biện và tinh thần đổi mới để mang lại cho thế hệ trẻ sự tự tin trong thế giới số. Về chủ quyền số, việc phát triển nền tảng riêng, bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc duy trì quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng số. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần thúc đẩy các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ và hỗ trợ phát triển công nghệ quốc gia thông qua các chương trình hỗ trợ và giảm thiểu thủ tục hành chính.

Thứ ba là nâng cao trách nhiệm của mọi cấp. Đối với Chính phủ, một nền hành chính minh bạch, hướng tới người dân và hiệu quả (chính phủ điện tử) sẽ củng cố niềm tin vào nhà nước. Đối với doanh nghiệp, các doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức được trách nhiệm của mình đối với tính bền vững, đổi mới sáng tạo và điều kiện làm việc công bằng. Đối với quyền công dân, mỗi công dân đều có trách nhiệm thông qua giáo dục, sự tham gia vào đạo đức số (ví dụ như trong việc xử lý AI và mạng xã hội).

Thứ tư là củng cố lòng tự hào dân tộc trong thế giới toàn cầu hóa. Duy trì bản sắc văn hóa, truyền thống và đổi mới phải được kết hợp cùng với nhau. Các giá trị văn hóa cần được duy trì trong không gian số, như thông qua bảo tàng số, để truyền tải những câu chuyện thành công của quốc gia. Những thành tựu của Việt Nam trong kinh doanh, văn hóa và khoa học cần được quảng bá rộng rãi hơn trên cả phạm vi quốc tế và trong nước để củng cố lòng tự tôn dân tộc. Ngoài ra, cần thu hút sự tham gia của người Việt Nam ở nước ngoài bởi họ có thể đóng góp vào tiến bộ của đất nước thông qua kiến thức, vốn và mạng lưới. Đó cũng là một phần của lòng tự hào dân tộc.

Cuối cùng, Tiến sĩ Ghawami cho rằng: "Thông qua các chính sách thông minh, nâng cao giáo dục, tự chủ công nghệ và bảo tồn bản sắc văn hóa, Việt Nam không chỉ duy trì được tinh thần tự chủ và tự hào, mà còn chủ động định hình tương lai của dân tộc. Trong một thế giới ngày càng phức tạp, chính tinh thần ấy sẽ là nền tảng để Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới một cách tự tin và sáng tạo dựa trên những giá trị cốt lõi".